Nederlanders praten niet over ZIEK zijn
Tekst & Beeld: Paola Leijssen
Sinds enkele weken staat Nederland op zijn kop. Corona. Je kan er niet omheen. Waar je ook bent. Het woord valt. Op het nieuws hebben ze het nergens anders over. Om de haverklap krijg je pushmeldingen van de huidige status: zoveel nieuwe besmettingen, zoveel nieuwe doden. Het heeft ons in ons greep. Er is angst onder velen van ons, want we kunnen het allemaal krijgen.
Wat me opvalt is dat hier enorm veel aandacht naar gaat. Want Nederlanders zijn nuchter. Heel nuchter. Als iemand ziek is wordt er weinig over gepraat. En dan bedoel ik niet een griepje ziek, maar (chronisch) ZIEK. Zowel van de kant van de patiënt als die van de buitenstaander. Want ziek zijn is slecht. Niet goed. We sluiten onze ogen ervoor. We wuiven het weg. Zieken worden in een hokje geplaatst: Je neemt niet meer deel aan de ‘gezonde’ samenleving. Want als mensen ziek zijn, beangstigt dit anderen en stilzwijgen erover is dan maar de beste manier om ervoor te zorgen dat het er niet is, dat het niet bestaat.
Mensen die opeens kanker krijgen zijn van de ene op de andere dag patiënt. In één klap ongezond. ZIEK. Staan nu aan de zijlijn van de samenleving. Doen niet meer mee. De vele ziekenhuisbezoeken, behandelingen, therapieën zijn nu een groot deel van iemands leven. Maar erover spreken, ho maar. Want we sluiten onze ogen ervoor. We wuiven het weg. Maar waarom? Zijn mensen bang? Waarom wordt er niet gepraat over ziek zijn? Waarom durven mensen niet te vragen hoe het nou eigenlijk écht met je gaat? Hoe klotig de ziekenhuisbezoeken soms wel niet zijn. Hoe onzeker situaties kunnen zijn en vooral: hoe onzeker de toekomst wel niet is. Dat maakt het voor de patiënt ook lastig om erover te beginnen. Er hangt een soort van gêne omheen: het niet willen toegeven dat je ziek bent. Want dat maakt je inderdaad een zwakkere schakel. Want je bent niet gezond en dat is niet goed. Dus als patiënt voel je je soms heel alleen. Niet gehoord. En dat is erg. Want er zijn zoveel mensen ziek waarvan we het eigenlijk maar van weinig weten. En dat komt omdat wij Nederlanders zo nuchter zijn dat ziek zijn niet in ons vocabulaire voorkomt.
Maar we moeten niet in goed of slecht denken. Want mensen die ziek zijn, in welke mate dan ook, kijken toch anders naar de wereld. Gek genoeg vaak positiever dan mensen die ‘gezond’ zijn. Want hoe lullig het klinkt; zieke mensen hebben meestal maar weinig te verliezen en weten vaak wat echt ‘belangrijk’ in het leven is, omdat zij echte problemen hebben. Dus je kan veel van ze leren. Maar ga er alsjeblieft niet vanuit dat de persoon die in één klap kankerpatiënt werd, die nu kankervrij is, weer kan meedraaien in het dagelijks leven alsof er niks is gebeurd. Een ex-zieke kan dat soms niet meer. Want je bent niet weer ‘gezond’, vaak heeft ziek zijn een enorme impact op iemand, maar dat weten wij niet, want er wordt niet over gepraat.
