Educatie als civilisatiemiddel voor de wilde indiaan

In Canada zijn de koloniale praktijken binnen de muren van Indian Residential Schools lang geheim gebleven. Dit waren plaatsen waar de inheemse kinderen van wilde indianen omgetoverd werden tot geciviliseerde lage klasse Canadezen. Hoe ging het er daar aan toe? Je leest het in dit eerste deel van het tweeluik.

Tekst /// Sacha Tijmstra
Afbeelding /// Toban Black

Lange tijd wist de blanke Canadees van niets. Mijn docent First Nations Studies werd vol ongeloof aangekeken toen zij hier voor het eerst college over gaf. Leerlingen dachten zelfs dat ze het ter plekke verzon. Pas in de afgelopen 20 jaar zijn er scheurtjes ontstaan in de façade van het geciviliseerde Engels-Franse Canada en sijpelt de waarheid er langzaam tussendoor: Canada heeft gedurende de 19^e en 20^e eeuw in samenwerking met de Anglicaanse, Katholieke, Presbyteriaanse en Verenigde Kerk (United Church), een actief assimilatiebeleid doorgevoerd waarbij inheemse kinderen naar een internaat werden gestuurd om van wilde Indiaan omgetoverd te worden in een onderklasse ‘verblankte’ Canadees, een beleid dat bovendien vele nevenactiviteiten had, zoals fysiek en seksueel misbruik. Deze scholen staan algemeen bekend als Indian Residential Schools.

Inheemse kinderen werden naar een internaat gestuurd om van wilde Indiaan omgetoverd te worden in een onderklasse ‘verblankte’ Canadees

Nadat de Franse, de Engelse en Amerikaanse kolonisten zich hadden gesetteld in een van de grootste landen ter wereld werd er duidelijk dat iets niet helemaal in het perfecte plaatje paste: de inheemse bevolking, in het koloniale discours gezien als wilde, ongeciviliseerde Indianen, ‘matter out of place’, zoals Mary Douglas zou zeggen. Zij waren anders en pasten niet in de samenleving. Was het dan toch geen terra nullius, lege aarde, wat zij zichzelf toegeëigend hadden? Daar moest verandering in komen en waar beter te beginnen dan bij de kinderen met hersens als schone leitjes die reeds beschreven moesten worden?

Daar gingen de kinderen, een voor een, soms midden in de nacht uit hun huizen geplukt en op de trein gezet, hun ouders soms hoogstens een maand per jaar ziend voor jaren aaneen. Vanaf 1921 was deze educatie zelfs verplicht en hing ouders een celstraf boven het hoofd als zij verzuimden hun kinderen naar een Indian Residential School te brengen. In de Verenigde Staten, waar het equivalent Indian Boarding Schools bestond, werden Hopi indianen zelfs naar de beruchte gevangenis Alcatraz gestuurd.

Bij aankomst: de inheemse kleding uit en schoolkostuum aan, de lange haren eraf, hun taal verboden – al was dat meestal de enige taal waarin zij zich uiten konden. Meisjes en jongens werden gescheiden en broertjes en zusjes mochten niet met elkaar praten. Deed je een van deze dingen niet, dan werd je gestraft. Soorten straffen liepen uiteen van een pak slaag tot de ‘gauntlet’: een vorm van publieke vernedering waarbij ze, soms naakt, tussen twee rijen van kinderen door moesten lopen terwijl deze hen uitscholden of fysiek aanvielen.

Meestal kregen zij halve dagen les, rudimentair Engels of Frans en rekenen en vooral veel handenarbeid zoals naaien of timmeren. De rest van de tijd werkten ze in of rondom de school. Het was namelijk niet de bedoeling dat de kinderen te slim werden: zij mochten geen gevaar vormen voor de middenklasse, blanke, Canadese arbeiders en waren bestemd voor low wage jobs. Op zondag gingen ze naar de mis: God zou nu hun anker worden en kinderen leerden zich voor hun ouders te schamen omdat deze heidenen waren.

Het was niet de bedoeling dat de kinderen te slim werden: zij mochten geen gevaar vormen voor de middenklasse, blanke, Canadese arbeiders

Er waren veel sterfgevallen en Indian Residential Schools hadden vaak een eigen begraafplaats. Kinderen waren veelal ondervoed. Geen van het voorgeschotelde voedsel had ook maar enige gelijkenis met hun traditionele voedsel dat ze gewend waren en enige gelijkenis met onze avondmalen had het ook niet. Dat, terwijl de staf vaak goed tafelde. Ook stierven kinderen van kou of ondervoeding als ze weg probeerden te lopen om naar huis terug te keren.

Hoe was het dan als de kinderen weer terug naar huis gingen? Wat voor gevolgen heeft deze periode gehad voor de inheemse bevolking nu?

Je leest het allemaal in het volgende stuk van dit tweeluik!