Cultural Appropriation

Tara Flach –

Blijf met je poten van mijn cultuur af. Aan mij mijn cultuur, aan jou de jouwe. Houd je je hier niet aan dan ben je een racist.

In de verhitte discussies die veelal op het internet losbarsten wordt één ding duidelijk: als er iets is dat tegen de intuïtie van de postraciale denker in gaat is het wel segregatie op basis van cultuur. Waarom zou je als blanke Nederlander geen bindi of verentooi op mogen? Dit betuigt toch juist van respect en bewondering?

Was het maar zo simpel.

Cultural appropriation: toe-eigening van cultuurelementen van een ander. Een begrip dat van oorsprong antropologisch is, maar intussen meer in sociaal activistische kringen wordt besproken dan in de antropologie. Verontwaardigd wordt er gereageerd op het zogenaamde twerken van Miley Cyrus en het virale Harlem Shake fenomeen (bekijk op YouTube wat Melissa Harris Perry over de Harlem Shake te zeggen heeft!). Blanke meisjes zetten massaal een verentooi op tijdens het Amerikaanse muziekfestival Coachella en toeristen lopen in Amsterdam rond met ‘rastas’ die verlept onder geel-groen-rood-zwarte mutsen bungelen. Tegelijkertijd eten we lekker Italiaans, Turks, Indonesisch, Indiaas, Grieks, en Mexicaans. Wie zich afzondert van ‘andere’ culturen is xenofoob, of op zijn minst een cultuur barbaar. “Blijf met je poten van mijn cultuur af” lijkt, ongeacht waar je vandaan komt, een vrij onmogelijke eis. Want wat is nou mijn cultuur, en wat is de jouwe? Wie bepaalt dat? Wat als de ene Mexicaan het niet eens is met de ander over het belang van Dia de los Muertos en calavera’s de populaire sugar skulls? Het mag duidelijk zijn: cultural appropriation is niet altijd even makkelijk te onderscheiden van culturele uitwisseling.

Eigenlijk vind ik het precieze onderscheid tussen uitwisseling en appropriation niet van belang. Die lijn wordt door iedereen anders getrokken. Wel van belang is dat de lijn besproken wordt. Cultural appropriation is namelijk meer dan een triviale theoretische kwestie. Het gaat er niet om of je iets wel of niet zou mogen doen, ik zou ook zeker geen verbod willen op het dragen en gebruiken van andermans cultuur. Zolang mensen met ‘buitenlandse’ namen bij voorbaat worden geweerd van de arbeidsmarkt, ‘exotische’ kledij alleen geschikt is voor verkleedpartijen, dreadlocks en afros als onprofessioneel, wild, en rebels worden bestempelt, Arabische mannen met Keffiyeh’s meteen potentiële terroristen zijn, vind ik het wel zo fatsoenlijk om voorzichtig om te gaan met cultureel erfgoed. Het kan behoorlijk pijnlijk zijn om te zien dat blanke mensen het voorrecht hebben om cultuurelementen, vaak zonder toestemming, toe te eigenen, terwijl de mensen die met die cultuur elementen zijn opgegroeid vaak juist hun uiterste best moeten doen om hun culturele achtergrond te verbergen om geaccepteerd te worden en vooruit te komen in onze maatschappij. Vervelend, die white supremacy.

Cultural appropriation erkennen als problematisch leidt niet noodzakelijk tot culturele segregatie. Er blijft ruimte bestaan voor culturele uitwisseling, maar daarbij is het van belang dat we in ons achterhoofd houden dat datgene wat we doen, dragen, zeggen, consumeren in een bepaalde context plaatsvindt. Vergeet niet wie je bent.