Harder, better, faster, stronger

Tekst /// Lotje van den Dungen

Beeld /// Lotje van den Dungen

‘The Gym is My Church’ of ‘Believe in Yourself’. Het zijn veelgehoorde motiverende quotes waar de fitgirl naar leeft. Fitgirls zijn jonge vrouwen die zich zowel online als in het dagelijks leven volledig wijden aan een ‘gezonde’ leefstijl. Voor fitgirls lijkt de ware fitnesshype in onze samenleving bijna een nieuwe religie, waarbij gezond eten en sporten centraal staan. Ik heb een maand lang het strenge en gedisciplineerde leven van fitgirls geobserveerd, geleefd en geanalyseerd, tot spierpijn aan toe. 

Met twee fleecevesten over elkaar en daaronder mijn zomerse sportlegging en hardloopschoenen zit ik op de fiets. Ik ben onderweg naar de eerste locatie om fitgirls te observeren in hun dagelijks leven: de Bootcamp 4 Babes in het Vondelpark. Buiten is het ijzig koud, nat en pikdonker. Terwijl ik mijzelf sterk afvraag waarom je vrijwillig buiten zou gaan sporten met dit weer, zie ik een groep jonge meiden in sportieve outfits op me wachten. Zouden zij allemaal fitgirls zijn? Ben ik nu een fitgirl? De bootcamp is zwaar: we moeten planken met onze blote handen op de natte en koude grond en voor mijn gevoel eindeloos squatten. De volgende dag kan ik vrijwel niet zitten van de spierpijn en vraag ik mij af wat er achter de ongekende motivatie ligt van jonge vrouwen om een fitgirl te zijn. Ik voel me er in ieder geval nog niet een.

Zouden zij allemaal fitgirls zijn? Ben ik nu een fitgirl?

Extreem, extremer, verslaafd

Tijdens een fitness- en gezondheidsevenement, georganiseerd door de Amsterdam Fashionweek, ontmoet ik fitgirl Yvonne. Naast het tafeltje met gezonde snacks en eiwitshakes, die naar mijn mening lang niet zo lekker smaken als beweerd werd, vertelt Yvonne mij alles over haar fitnesslevensstijl. Wat de meeste mensen zouden zien als het weggooien van een sociaal leven, ziet Yvonne juist als vrije tijd. ‘Natuurlijk vind ik het wel leuk om uit te gaan, maar ik kies er liever voor om de volgende dag te gaan sporten. Ik voel me daar gewoon fijner bij.’ Uit haar wekelijks training- en voedingsschema wordt duidelijk dat ze vijf keer per week sport en haar dagelijkse dieet secuur afweegt. Gedisciplineerd tot in het extreme, als je het mij vraagt. Ze is samen met haar vrienden en collega’s van FitDutchies, een vooraanstaande blog over fitness en gezondheid, op het gezondheidsevent. ‘Deze mensen begrijpen me gewoon en beoordelen me niet. Als je een gameverslaving hebt en niemand om je heen je begrijpt, dan ga je ook op zoek naar je eigen groep.’ Gek genoeg was Yvonne niet de enige geïnterviewde fitgirl die haar levensstijl met een verslaving of obsessie vergeleek. ‘Als je de structuur die ik nu heb in mijn leven wegneemt, zou ik in een diep dal vallen’, aldus Yvonne.

Fit zijn boven alles. Gezondheid als verslaving. De extreme motivatie van fitgirls toont aan dat er meer aan de hand is dan het meedoen aan een hedendaagse fitnesshype. Het lichaam van de fitgirl voldoet – bewust of onbewust – aan het nieuwe ideaalbeeld van jonge vrouwen in de huidige samenleving. Fit en gezond zijn lijkt het nieuwe sexy. De drang om vast te houden aan de fitgirl-levensstijl zit erg diep en wordt gestuurd door een grotere machtsstructuur: het discours van gezondheid in de huidige samenleving.

Discours van gezondheid

Het gezondheidsdiscours schrijft voor dat sporten zelfs tot in den treure gewenst is: het is namelijk toch gewoon gezond? Binnen dit denkkader verwijst het normatieve ‘gezonde’ lichaam naar een aantrekkelijk, succesvol en gelukkiger leven. Jonge vrouwen fitnessen en eten gezond om het gewenste figuur, de juiste kledingmaat en een ‘normaal’ BMI (Body Mass Index) na te streven. De populaire fitnessquotes op sociale media lijken een reactie op de groeiende angst voor obesitas in onze samenleving, dat wordt aangewakkerd vanuit de medische wereld. De quotes sturen jonge vrouwen impliciet in de sociaal gewenste richting: ‘wees fit!’ Dit discours vormt echter een gevaarlijk beeld voor vrouwen. Fit en gezond zijn, worden binnen dit discours tot de eigen verantwoordelijkheid gerekend. Vrouwen die niet voldoen aan de eisen van het fitte lichaam worden hierdoor voorbarig in het hokje ‘ongezond’ of ‘inactief’ geplaatst.

Fit zijn boven alles, gezondheid als verslaving

Fitgirls behoren tot deze jonge vrouwen die beantwoorden aan de huidige norm van gezondheid. Het is alleen te kortzichtig om ze te zien als hulpeloos onderhevig aan een schoonheidsideaal. Fitgirls plaatsen hun afgetrainde lichaam bijvoorbeeld op hun, soms razend populaire, Instagram accounts. Aan de ene kant benadrukken ze hiermee hun (letterlijke) vrouwelijke kracht, maar aan de andere kant dragen zij bij aan het algemene ideaalbeeld van het fitte vrouwelijk lichaam. ‘Het is een combinatie,’ zegt Yvonne, ‘als je er beter uitziet, voel je je gelukkiger en zelfverzekerder. Dat helpt.’ De fitgirls lijken gevangen in een vicieuze cirkel van onderwerping aan het schoonheidsideaal en bevestiging van ditzelfde ideaal.

Ongezonde gezondheid

Door mij ondergedompeld te hebben in het extreem gedisciplineerde leven van fitgirls, heb ik lichamelijk ervaren dat er redelijk wat motivatie nodig is om de levensstijl vol te houden. Ik voelde in zowel mijn spieren, als op mijn Instagram-account een drang om door te gaan, beter te worden en verder te streven. Zou ik ook beïnvloed zijn door de ideaalbeelden vanuit het gezondheidsdiscours?

‘Mijn oorspronkelijke doel om gewicht te verliezen is eigenlijk weggevallen. Het is nu meer een levensstijl’ vertelt fitgirl Sofie mij. Het doel is vervangen door een manier van leven en wordt daarmee eindeloos. De levensstijl die ik een maand aanhield kan makkelijk doorslaan in een verslaving. Is een ‘gezonde’ fitgirl-levensstijl dan wel echt zo gezond?

Neem ook een kijkje op het Instagram-account dat Lotje bijhield tijdens het onderzoek in het kader van participerende observatie: www.instagram.com/fitanthropologists

Dit artikel had niet tot stand kunnen komen zonder de hulp van Linn Beulen en Joy Brandsma