De waarheid over het eten van eieren

In Nederland zijn er 46 miljoen legkippen die meer elk dan 300 eieren per jaar leggen. Op bezoek bij de opvang Ex-legkipjes zag ik de wereld die schuilgaat achter het eten van eieren. Dit is het verhaal van de kippen die de eierindustrie hebben overleefd en worden opgevangen in de kleinschalige opvang van Liane en Willem in Midden-Drenthe.

Tekst // Jasper Knegt
Beeld // Mark Schaap

In het Drentse dorp Wezup staat een kleine boerderij met drie ruime hokken in de tuin. In deze hokken zitten groepjes met gezond-uitziende kippen. Deze kippen worden met de best mogelijke zorg opgevangen door Liane en Willem. Liane, een vrouw met een passie voor dieren, woont samen met Willem op de boerderij. Willem heeft een achtergrond als dierenactivist. Hij deed mee met verschillende acties om dieren te redden en te beschermen. Samen runnen zij Ex-legkipjes: een opvang voor kippen die uit de eierindustrie afkomstig zijn.

Ex-legkipjes

Ex-legkipjes begon in 2011 met vijf kippen van anderhalf jaar oud die werden ‘afgedankt’ door de eierindustrie, dit terwijl kippen van nature tien jaar oud kunnen worden. Kippen uit de eierindustrie zijn doorgefokt op het leggen van zoveel mogelijk eieren. Dit kan onder andere zorgen voor tumoren, en voor de ontkalking van de botten doordat er veel kalk naar de eieren gaat. Na anderhalf jaar eieren leggen, worden de kippen geslacht en hun vlees verkocht.

Doordat de eierindustrie dient voor het over-produceren van eieren bij kippen, ziet zij de haantjes als overbodig. Deze worden de dag na hun geboorte versnipperd of vergast. Omdat dit een versneld proces is, vergeten zij regelmatig een haantje uit de groep kippen te halen. Deze haan wordt vaak later ontdekt en alsnog geslacht. Ex-legkipjes heeft zo ook drie hanen opgevangen, waaronder Heinz: een haan met zulk lang haar dat het constant voor zijn ogen hangt. Heinz is langs de weg gevonden, gedumpt door mensen die hem als overbodig hadden bestempeld.

Opvang

Het duo faciliteert een dierenarts die medische zorg verleent aan de ex-legkippen. Wanneer er geen medische zorg kan worden verleend, dan is het bijna zeker dat negentig procent van de kippen binnen een jaar bezwijkt aan tumoren of ontstekingen die de kippen hebben opgelopen in het legapparaat. Ze houden de opvang dan ook klein om de beste medische zorg te kunnen leveren. Een meer grootschalige opvang zou onbetaalbaar zijn door de hoge medische kosten die verbonden zijn aan de verzorging van de kippen.

De kippen in de opvang zien er gezond uit. Dit is een wereld van verschil vergeleken met hoe ze ooit binnenkwamen. Sommigen waren totaal kaalgeplukt en moesten allerlei medische ingrepen ondergaan om hun veren terug te krijgen en weer gezond te kunnen rondlopen. Veel van de kippen moesten ook wennen aan de ruimte en aan de andere kippen. Ter illustratie vertelt Liane dat ze bij een van de kippen elke dag de teentjes moest strekken omdat ze gebald zaten door het lopen op de slechte ondergrond in de megastallen.

Billy en Kojak

Liane en Willem eren iedere kip die bij de opvang is ondergebracht. Zo is laatst kip Billy overleden. Billy kwam in januari 2018 bij de opvang en werd een aantal maanden later geopereerd. Toen bleek dat de buik van Billy vol zat met oude eieren die vergroeide met haar darmen, waardoor deze telkens opnieuw gingen ontsteken. Ze hebben haar uiteindelijk moeten laten inslapen.

Kojak, die wel nog steeds rondrent op de boerderij, is volgens Liane en Willem een stevige kip met een pittig karakter. Ze zag er twee jaar geleden heel anders uit. Kojak werd gered, nadat zij na anderhalf jaar eieren leggen werd afgedankt. Ze was compleet kaalgeplukt en bloedde hevig aan de achterkant. Nadat Liane en Willem besloten een foto van het verzwakte dier op Facebook te plaatsen, werd deze meer dan tienduizend keer gedeeld. Veel mensen waren geraakt door het beeld van de bloedende en volledig kaalgeplukte kip. Bij Kojak was er sprake van een prolaps, hierbij wordt weefsel dat zich normaliter in het lichaam bevindt, naar buiten geduwd. De prolaps is ontstaan door het over-produceren van eieren. Het duo heeft ervoor gezorgd dat Kojak een implantaat heeft gekregen, wat ervoor zorgt dat de kip geen eieren meer kan leggen. Hierdoor kwam Kojak tot rust, kreeg haar veren terug en knapte helemaal op. Tot op de dag van vandaag, is Kojak een vrolijke kip met een eigenwijs karakter. Dat blijkt ook als Liane haar probeert op te pakken en ze heel hard naar een ander gedeelte van de kooi rent. Zo heeft iedere kip een eigen verleden, en een eigen verhaal.

Veganistisch of biologisch eten?

Door hun werk op de kippenopvang staan Lianne en Willem volledig achter een veganistische levenswijze. Na het aanschouwen van veel dierenleed, eten zij volledig plantaardig. Zij vertellen dat ze merken dat boeren, kippen enkel als producten zien. Zo laten ze mij folders zien waarin verschillende kippenrassen worden aangeboden. Hierin wordt het aantal eieren beschreven dat een bepaald kippenras kan leggen. De boer kan hierdoor berekenen hoeveel geld hij kan verdienen aan een kip: dit is gemiddeld zestig eurocent. Door de verhalen die zij vertellen en het werk te zien dat het duo verricht, is het misschien geen gek idee om bewuster stil te staan bij wat je in je mond stopt.

Nu hoor ik je denken: en biologische eieren dan? ‘Eigenlijk zit er niet heel veel verschil in het eten van eieren uit een leg-apparaat en biologische eieren’, stelt Willem. ‘De kippen krijgen misschien ander voer, maar ook biologische kippen worden gedwongen om driehonderd eieren per jaar te leggen. En ook net als de kippen uit de legbatterijen, kampen ook deze kippen met enorm veel ziektes en worden zij na anderhalf jaar geslacht.’ Dat biologische eieren dus wel diervriendelijk zijn is een fabel.

De weg van het eitje dat jij gebruikt voor een cake of voor een broodje ei op zondagochtend is dus een lange en pijnlijke voor de kip. Het bezoek aan Ex-legkipjes laat zien welke wereld er schuilgaat achter het eten van een ei. De doodzieke kippen en de haantjes die direct vermoord worden stemmen treurig. Willem geeft me bij het verlaten van de boerderij nog een boodschap mee: maak een bewuste keuze voor jezelf en doe wat jij denkt dat goed is, elk individu kan de wereld een klein beetje beter maken.