De strijd om het Amerikaanse presidentschap: radicaal wint het van gematigd.

Na twee termijnen zit het feestje in het Witte Huis er voor Barack Obama dit jaar helaas op. In de Verenigde Staten is het circus van de presidentsverkiezingen al een tijdje bezig, maar dit voorjaar mag de Amerikaan eindelijk voor het eerst naar de stembus. Vanaf 1 februari beginnen de voorverkiezingen, want voordat de Democraten en de Republikeinen elkaar zullen bevechten, wordt de strijd eerst binnen de partij opgevoerd. Een spannende tijd; zal Donald Trump zijn aanhang kunnen omzetten in stemmen? En weet Bernie Sanders zijn jonge achterban naar de stembussen te krijgen om nog oppositie te kunnen bieden aan de gedoodverfde Democratische presidentskandidaat Hillary Clinton?

Hoe werken de voorverkiezingen?

Voor iedereen die niet meteen de nodige kennis van het ingewikkelde Amerikaanse kiesstelsel paraat heeft eerst een spoedcursus Amerika. De voorverkiezingen werken als volgt: per staat worden ofwel caucuses ofwel primaries gehouden. Burgers die zich van tevoren registreren als zijnde Democraat, Republikein of als onafhankelijke kiezer mogen hun voorkeur voor één van de kandidaten binnen de partij waarbij ze geregistreerd staan uiten. Bij een caucus wordt dit gedaan door middel van volksbijeenkomsten op een bepaalde ontmoetingsplek (denk: gymzaal, bibliotheek, school etc.) waar mensen hun voorkeur laten blijken door hun hand op te steken of in een bepaalde hoek te gaan staan. Bij een primary gaan de Amerikanen naar de stembussen. Uit de caucuses en primaries worden per staat afgevaardigden gekozen die vervolgens op de nationale partijconventies voor een presidentiële kandidaat stemmen. Het is dus zaak voor de presidentiële kandidaten om zoveel mogelijk afgevaardigden achter zich te krijgen.

 

Klein, maar machtig Iowa

De strijd zal losbarsten in het kleine Iowa, de eerste staat waar voorverkiezingen gehouden zullen worden. Iowa doet dat in de vorm van een caucus, de eerste primaries zullen een week later in New Hampshire plaatsvinden. Beide staten zijn niet erg invloedrijk wat betreft het aantal afgevaardigden die ze naar de nationale partijconventie mogen sturen, maar tegelijkertijd zijn ze enorm toonaangevend omdat ze de eerste voorverkiezingen houden. Door het enorme mediacircus om de verkiezingen heen hebben de verkiezingen in Iowa en New Hampshire grote invloed op de voorverkiezingen in andere staten. Zo won in 2008 de toen nog outsider Barack Obama in Iowa van grote kanshebber Hillary Clinton – de rest is geschiedenis…

 

Zal de geschiedenis zich herhalen of weet Clinton dit jaar de Democratische kiezer wel te overtuigen?

 

Hillary vs. Bernie

Hillary Clinton dingt dit jaar weer mee naar het Amerikaanse presidentschap en de grote vraag is: zal de geschiedenis zich herhalen of weet Clinton dit jaar de Democratische kiezer wel te overtuigen? Het antwoord laat nog even op zich wachten, maar spannend wordt het waarschijnlijk wel. Hoewel het lange tijd leek alsof er in de peilingen niemand bij haar in de buurt kon komen, is Clinton’s grootste concurrent Bernie Sanders de afgelopen tijd namelijk erg in populariteit gestegen. In Iowa duiden de peilingen op een nek-aan-nekrace tussen de twee, in New Hampshire (de buurstaat van Sanders’ thuisstaat Vermont) duiden de peilingen vooralsnog op een overduidelijke winst voor Bernie Sanders. En dat is in een best opmerkelijk, gezien zijn linkse opvattingen. Sanders’ populariteit bewijst dat The Red Scare voor veel Amerikanen allang afgezwakt is.

 

Sanders’ socialisme

Sanders komt misschien wel het dichtste bij een socialistisch parlementslid dat je zult krijgen in de Verenigde Staten. Hij pleit bijvoorbeeld voor betere sociale zekerheid en betaalbare gezondheidszorg. Ook is hij groot voorstander van het legaliseren van het homohuwelijk in iedere staat, iets wat in de VS onder sommigen verkeerd kan vallen. Daarbij is hij tegen het grote geld van Wall Street en is zijn buitenlandse beleid kenmerkend; Sanders is ook in het verleden altijd tegen interventies zoals die in Irak of Syrië geweest. Behoorlijk radicaal voor de Amerikaanse norm, maar juist aan deze standpunten heeft hij zijn achterban, die voornamelijk uit jong publiek bestaat, te danken. Deze achterban is veelal te vergelijken met Obama’s achterban tijdens de verkiezingen in 2008 en 2012, behalve op één punt: de Afro-Amerikaanse kiezer. Deze belangrijke doelgroep, vooral in de zuidelijke staten, staat voor het grootste deel aan de kant van Clinton. Opmerkelijk is wel dat uit peilingen blijkt dat Sanders een grotere kans heeft om de Republikeinse kandidaten Donald Trump en Ted Cruz te verslaan dan opponent Hillary Clinton, die gematigder van aard is.

 

Trump is de ultieme antipode van Sanders.

 

Radicaal wint het van gematigd

Het moge duidelijk zijn dat radicaal dit jaar scoort bij het Amerikaanse volk. Sociaal-democraat Sanders staat lijnrecht tegenover een van de Republikeinse favorieten: de rechtse, conservatieve vastgoedmagnaat Donald Trump. Trump is de ultieme antipode van Sanders: hij heeft bijvoorbeeld sterke banden met Wall Street, pleit voor het sluiten van de grenzen voor moslims en voor het verlagen van belastingen. Een vergelijking met Wilders zou getrokken kunnen worden, en niet alleen op het gebied van hun bijzondere kapsels. Maar laten we ook Trump’s grootste concurrent Ted Cruz niet vergeten, al zijn de twee wat betreft politiek beleid behoorlijk gelijkgestemd.

Clinton, Sanders, Cruz of Trump, een van hen zal dit jaar op 8 november waarschijnlijk met de handen de lucht in gaan. Het zal spannend blijven, in ieder geval tot de eerste van februari in Iowa. Deze strijd om het presidentschap is er zonder twijfel een om te volgen.