The Chronicles of fanfictie online

Op het internet kunnen mensen van over de gehele wereld met elkaar communiceren. Met wat goede trefwoorden kan je binnen een paar seconden via Google-websites gemeenschappen rondom alle mogelijke onderwerpen vinden. Voor schrijvende fans en liefhebbers van hun fanfictie bestaan er online gigantische archieven. Hier kan iedereen een account maken en zelfgeschreven verhalen over de personages en werelden die ze inspireren om te schrijven, publiceren.

Tekst // Yasmine Fikken

Beeld // Mark Schaap

Fanfictie is een literaire stroming van fans die verhalen schrijven over datgene waar ze fan van zijn. Fans laten hun eigen ideeën en creativiteit los op personages en werelden die door anderen gecreëerd zijn. Hoewel het gebaseerd is op bestaande fictie hebben de verhalen altijd een transformatief deel. Fanfictie-auteurs gebruiken bestaande personages en werelden om hier hun eigen draai aan te geven. Dit is dus geen kopie van een origineel werk, maar een uitbreiding ervan.

Op het internet staan veel verschillende grote archieven waar iedereen fanfictie kan lezen en publiceren. In deze archieven bevinden zich veel verschillende gemeenschappen gebaseerd op een serie, personages of relaties waar de leden graag over schrijven en lezen, genaamd fandoms. Op het populaire fanfictie-archief archiveofourown.org, vaak afgekort als ‘AO3’, staan meer dan 4,7 miljoen werken verspreid over ongeveer 32 duizend verschillende fandoms. Deze fandoms komen van allerlei mediatypes: anime en manga, films en tv-series, literatuur en zelfs mythologie of bekende personen.

AU’s, fluff, angst en ships

De meeste fanfictie kan je online vinden omdat iedereen gratis en zonder censuur verhalen op grote archiefsites zoals AO3 kan publiceren en lezen. Ook zijn de websites voor de meeste fans erg overzichtelijk door alle filteropties. Je kan als fan precies zoeken wat voor soort verhaal je wil lezen, over welke personages, en over welke relaties.

Genres en verhaallijnen worden bij online fanfictie meestal aangeduid met korte etiketten, tags. Deze tags zijn voor de geoefende gebruiker makkelijk te duiden, maar voor de leek veelal wat moeilijker te begrijpen. Naast de bekendere thema’s zoals humor, romantiek en actie zijn er in de fanfictie-archieven namelijk veel nieuwe woorden ontstaan om verhalen te categoriseren.

Een van de meest gebruikte afkortingen in fanfictie is AU wat staat voor het genre alternate universe. Hiermee worden verhalen aangeduid waarin de personages van een bepaalde serie naar een ander universum worden gehaald om een nieuw verhaal te creëren. Dit andere universum kan van alles betekenen: een bepaald punt uit het originele werk verandert; de toekomst of geschiedenis van personages verschilt; of een hele andere setting dan die van het origineel met alleen de personages wordt gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan Luke Skywalker uit Star Wars op de tovenaarsschool Zweinstein uit Harry Potter of de elven uit Lord of the Rings op een moderne, Amerikaanse middelbare school.

Een ander fanfictie genre dat lijkt op, en soms overlapt met AU is de crossover. Een crossover-verhaal is een fanfictie die bestaat uit onderdelen van twee, of meer, verschillende bestaande werken. Het eerste voorbeeld van Luke Skywalker op Zweinstein is dus zowel een AU als een crossover.

Met fluff, wat letterlijk pluis betekent, worden luchtige, plezierige verhalen aangeduid die de lezer een goed gevoel willen geven. In de verhalen is er geen focus op seks en geweld maar juist op de affectie die bestaat tussen twee of meerdere personages. Een verhaal waarin Darth Vader samen met zijn Stormtroopers een puppy uit het asiel adopteert zou dus gecategoriseerd worden met de tag fluff.

‘Angst’ is het tegenovergestelde van fluff. Deze verhalen zijn dramatisch geschreven om veelal hevige, emoties bij de lezers op te wekken. Een verhaal waarin vrolijk cartoonpersonage SpongeBob SquarePants door een identiteitscrisis gaat en depressieve gevoelens ervaart, zou dus in het genre angst vallen.

Een ander heel populair onderdeel van fanfictie is shipping, wat is afgeleid van het Engelse woord relationship. Dit soort fanficties gaan over relaties tussen twee, of meer, personages. De meeste fans van dit genre hebben een favoriete ship waar ze het liefst verhalen over lezen en schrijven. Sommige geliefde ships zijn door de originele auteur bedacht en andere komen geheel van de fans.

J.K. Rowling heeft nooit geschreven over een romantische relatie tussen hoofdpersoon Harry Potter en zijn schoolrivaal Draco Malfidus. Toch is deze relatie, die door de fans Drarry wordt genoemd, in Harry Potter-fanfictie een van de meest populaire relaties. Op ieder online archief kan je duizenden verhalen over deze, door fans gecreëerde, relatie vinden.

Van Don Quichot naar Vijftig Tinten Grijs

Hoewel het internet fanfictie toegankelijker heeft gemaakt voor iedereen, bestaat het al veel langer. Mensen gebruiken altijd al andermans ideeën en hun meningen daarover als het startpunt voor eigen creaties. Een aantal fanficties zijn zo bekend geworden buiten de context van fanfictie dat hun beginselen vaak deels vergeten zijn.

Het boek De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha, geschreven door Miguel de Cervantes Saavedra, is een goed voorbeeld van een oudere, internationaal bekend geworden fanfictie. Het satirische verhaal over een oudere edelman die denkt dat hij een ridder is geworden, is zowel een parodie als kritiek op de geliefde ridderverhalen van die tijd. Het eerste deel van het boek werd in 1605 voor het eerst uitgegeven en het tweede in 1615. Het boek is zo bekend geworden dat de naam van de hoofdpersoon zelfs in de Van Dale staat. ‘Iemand die blindelings ijvert voor hersenschimmige idealen’ kan je voortaan een Don Quichot noemen.

Cervantes wilde met zijn boek naast kritiek geven op de populaire ridderverhalen ook gewoon een goed, grappig verhaal schrijven en publiceren. Een fanfictie waarin de door velen geliefde Harry Potter-personages belachelijk gemaakt worden op een humoristische wijze is in essentie een hedendaagse Don Quichot.

Een nieuwere, internationaal bekend geworden fanfictie is de Vijftig Tinten-serie geschreven door E.L. James. Deze trilogie erotische romans hebben ondanks menige kritische recensies lang boven op verscheidene bestsellerlijsten gestaan. In Nederland is het eerste boek over de erotische escapades van hoofdpersonen Anastasia Steele en Christian Grey inmiddels al meer dan 1,5 miljoen keer verkocht.

Erika Mitchell, nu bekend onder het pseudoniem E.L. James, begon haar schrijverscarrière op het internet. Toen ze de Twilight-serie zag en vervolgens de boeken las werd ze voor het eerst geïnspireerd om zelf een verhaal te schrijven en te publiceren. Ze begon in 2009 met publiceren op fanfiction.net onder de naam Snowqueen’s Icedragon. Hier schreef ze fanficties over de Twilight-serie van Stephenie Meyer. Haar erotische fanfictie over de hoofdpersonages Bella en Edward Master of the Universe was de basis voor haar nu wereldbekende trilogie over hoofdpersonen Anastasia en Christian. Fanfictie is door archieven op het internet toegankelijker geworden dan ooit. Iedere aspirerende fanfictie-schrijver met een internetverbinding kan hierop een account maken en beginnen met publiceren. Op deze archieven is er een grote gemeenschap ontstaan waarin mensen ideeën, kritiek en verhalen met elkaar delen over werken van fictie waar ze een gezamenlijke passie voor hebben. Én zoals het verhaal van E.L. James ons heeft laten zien, is online fanfictie voor sommigen de opstap naar een succesvolle schrijverscarrière offline.