Let Toys Be Toys – Hoe unisex speelgoed de genderscheiding probeert te vervagen

Leonie de Waard –

De Westerse samenleving is een maatschappij waarin veel ideaalbeelden bestaan. Beelden van het ‘perfecte’ leven, maar ook beelden over de ‘ideale’ man en vrouw. Er bestaan ook opvattingen over de rolverdeling van de man en de vrouw. Hoewel er inmiddels veel vrouwen zijn die fulltime werken en er mannen zijn die de rol van huisvader vervullen, blijft er een geconstrueerde scheiding bestaan. Dit komt ook terug in speelgoed voor kinderen. Het wordt als normaal beschouwd dat meisjes spelen met poppen en knuffels en jongens met auto’s en zwaarden. Wanneer een meisje liever boomhutten bouwt dan met haar poppen speelt, vinden mensen dit vaker schattig dan vreemd. Andersom is het anders: als een jongen met de poppen van zijn zusje speelt, kan dit leiden tot zorgen van de ouders. Inmiddels is er veel kritiek op deze scheiding gekomen en zijn veel mensen voor het gebruik van unisex speelgoed. Met unisex speelgoed wordt speelgoed bedoeld waar zowel jongens als meisjes mee kunnen spelen en dat niet voorzien is van een stereotyperende roze of blauwe kleur. Wat is het belang van dit unisex speelgoed?

Unisex

Unisex speelgoed dient in de ogen van veel mensen voornamelijk om de geconstrueerde scheiding tussen mannen en vrouwen weg te nemen. Voorbeelden van unisex speelgoed zijn puzzels of kleine muziekinstrumenten. Speelgoed moet dienen als speelgoed, en niet om kinderen al op jonge leeftijd wijs te maken dat meisjes slechts zorgzaam horen te zijn en jongens alleen maar stoer. Kinderen moeten zelf kunnen kiezen waar ze mee willen spelen, zonder dat er een onderscheid is tussen speelgoed dat uitsluitend voor jongens of voor meisjes is. In de categorisatie van speelgoed moet geen genderscheiding bestaan, maar het moet ingedeeld worden op basis van de functie die het speelgoed heeft. Kinderen zijn nieuwsgierig en ze zouden niet begrensd moeten worden door een geconstrueerde scheiding op basis van hun sekse.

Protest tegen Happy Meals

Dat er ook kinderen zijn die begrijpen dat speelgoed rolbevestigend kan zijn, bewees de elfjarige Antonia Ayres-Brown. Zij zette zich af tegen het verschil in Happy Meals tussen jongens- en meisjesspeeltjes in de Happy Meals van McDonald’s. Er werd haar gevraagd of ze een jongens- of een meisjesspeeltje wilde hebben. Dit vond Antonia zo vreemd en rolbevestigend dat ze er samen met haar vader verschillende onderzoeken naar heeft gedaan. McDonald’s ontkende dat deze vraag werd aangeleerd aan de medewerkers en dat kinderen altijd een ander speeltje kunnen krijgen wanneer zij hierom vragen. De mensenrechtencommissie in Connecticut vond dat er geen sprake was van discriminatie op basis van sekse.

Dat men op dit protest op deze manier reageert, geeft aan hoe deze genderscheiding in de samenleving is geïnternaliseerd. Men vindt het zo normaal dat verzet ertegen als absurd wordt beschouwd. Uiteindelijk heeft ze een brief gestuurd aan de CEO van McDonald’s, waarin ze wederom pleitte dat het rolbevestigend was om te spreken van speeltjes voor jongens en speeltjes voor meisjes. Na lang wachten kreeg ze eindelijk een bevredigend antwoord. De CEO schreef dat het de intentie van McDonald’s is dat elk kind een speeltje naar zijn of haar keuze krijgt, ongeacht sekse. McDonalds heeft het interne beleid veranderd: er mag dankzij de inspanningen van Antonia niet meer worden gerefereerd naar geslacht bij de speeltjes in de Happy Meals.

Angst achter de scheiding

Uit de frustratie over rolbevestigend speelgoed is de campagne ‘Let Toys Be Toys’ voortgekomen. De campagne staat voor het belang van unisex speelgoed en is geïnspireerd op een Zweedse speelgoedcatalogus, waarin onder andere een roze kinderwagen werd geduwd door een jongen verkleed als Spiderman. De campagne is opgericht door ouders die zich storen aan de genderscheiding die in de samenleving en in de media juist aan kracht toeneemt. Op televisie wordt speelgoed in toenemende mate aangeboden als alleen geschikt voor meisjes, of alleen geschikt voor jongens. In reclames over de nieuwste variatie van poppen zie je slechts meisjes, vaak mooi aangekleed en opgemaakt, met een flinke dosis glitters. Volgens de campagne is het spelen voor kinderen cruciaal om bepaalde sociale vaardigheden te ontwikkelen. Kinderen zouden niet belemmerd moeten worden door zoiets als een ouderwetse, geconstrueerde genderscheiding.

Toch bestaat er in de samenleving bij sommige ouders nog steeds een bepaalde angst dat hun kinderen niet in het ‘traditionele’ rollenpatroon vallen en daar later in hun leven last van krijgen. Wanneer meisjes voornamelijk jongensachtige spelletjes doen, wordt dit vaak nog als ‘schattig’ gezien. Men gaat er vanuit dat het wel bijtrekt als het meisje ouder wordt. Als het jongens betreft, is het een ander verhaal. Ondanks dat homoseksualiteit meer geaccepteerd is in het Westen dan vroeger, blijft er een zekere homofobie bestaan. Wanneer jongens spelen met speelgoed dat voor meisjes is ontworpen, ontstaat er regelmatig ongerustheid bij de ouders. Ze zijn bang dat hun zoon homo is en dat dit hem zal beperken in zijn mogelijkheden in de samenleving. Het gaat er niet zozeer om dat de ouders hun kind niet zullen accepteren, maar meer dat de geaardheid van hun kind een belemmering is bij het opgroeien. Unisex speelgoed kan een goede oplossing bieden voor deze angsten. Door middel van unisex speelgoed kunnen kinderen zichzelf en hun interesses toch ontwikkelen zonder dat dit leidt tot zorgen van de ouders.

Er bestaat duidelijk een controverse rondom de scheiding tussen man en vrouw en deze wordt doorgevoerd in speelgoed voor kinderen. Wanneer kinderen niet in een bepaald hokje passen, kan dit leiden tot zorgen van de ouders. Unisex speelgoed kan deze zorgen wegnemen. Toch is het belangrijk om dit unisex speelgoed niet te ver door te voeren. Wanneer meisjes met poppen willen spelen, moet dit ook kunnen. Unisex speelgoed is een vernieuwing en sommige mensen zullen daar nog aan moeten wennen, maar zolang er gelet wordt op wat het kind leuk en interessant vindt, zal dit geen groot probleem vormen.