Hoe we onszelf om zeep helpen

Het is overal. De schappen in de supermarkt staan vol met in plastic verpakt etenswaar. We poetsen onze tanden met de microvariant van het uit aardolie gemaakte product en zelfs onze kleding is zelden plasticvrij. Er lijkt geen ontkomen aan. Ons plasticgebruik verspreidt zich als een olievlek over de maatschappij en is zelfs doorgedrongen tot in de vezels van onze voedselkringloop. Hoog tijd voor verandering!

Tekst // Yalou van der Heijden

Plastic gaat verder dan wij met het blote oog kunnen zien. Microbeads, ook wel microplastics genoemd, zijn minuscule stukjes plastic die onder andere in verzorgingsproducten zitten. Uit onderzoek van milieudeskundige Heather Leslie blijkt dat wanneer Europeanen twee keer per dag hun tanden poetsen, er 74.000 kilo plastic in het water terecht komt. 74.000 kilo! En dat is enkel Europa. Daarnaast scrubben miljoenen mensen dagelijks plasticschuurkorrels in hun poriëren en smeren we massaal microplastics als modellijm in ons haar.  Via ons – en via ons doucheputje – belanden deze kleine vervuilers uiteindelijk in de oceaan.

Opgeruimd staat netjes zou je denken, maar helaas. Eenmaal zwemmend over ons aardoppervlak dragen deze microplastics bij aan de plastic soup. Deze soep is vooral zichtbaar in gebieden waar zeestromen elkaar ontmoeten – gyres genoemd. Maar naast de grotere stukken plastic, zwemmen de microvarianten als afgebrokkelde stukjes soepballen ook door de gehele oceaan. Alles tezamen beslaat deze soep waarschijnlijk een gebied zo groot als Frankrijk en Spanje. Aan plastic!

Deze (micro)plastics werken als een magneet voor giftige stoffen. De verontreinigende stoffen die het plastic opneemt in zijn weg door het riool, vervuilde havengebieden en sloten, belandt uiteindelijk in het ecosysteem van zeedieren. Deze plasticjes worden aangezien als eten en komen zo behalve in zeedieren, ook in ons – en andere dieren terecht. Voor de vegetariërs die nu gered denken te zijn: via het water vinden microplastics ook hun weg in eindproducten als honing, zout en zelfs bier. Zoiets kleins als scrubkorrels in je dagcrème drijven dus als kleine stukjes vergiftigd vissenvoer door de oceaan, om uiteindelijk zijn weg terug te vinden in jouw slokdarm.

Het bizarre aan dit fenomeen is dat ik en eigenlijk iedereen met mij, onbewust meewerkt aan het vervuilen van niet alleen de oceaan, maar indirect dus ook van onszelf. Hoewel ik bewust bezig ben met plastic mijden en zelf diverse plasticvrije verzorgingsproducten maak, kwam ik in mijn zoektocht door de badkamer toch oogschaduw tegen die aan elkaar hing van polypropyleen. Plastic dus. Het probleem van dit materiaal is dat het niet vergaat. Daarom is het hoog tijd om dit onnodige afval tegen te gaan! Totdat de industrie stopt met het gebruik van microplastics in verzorgingsproducten – goedkoop, maar tegen welke prijs? – moeten jij en ik het heft in eigen hand nemen.

Als consument moeten we stilstaan bij de gevolgen van onze keuzes. Als gebruikers zijn wij eindverantwoordelijke voor deze industriële ontwerpfouten. Aan ons de taak om (micro)plastics uit onze kringloop te filteren: weg met de polypropyleen, polyethyleentereftalaat en andere poly-nylon-plastics. Weg met onleesbare termen die de strijd voor het zichtbaar maken van dit probleem in de weg staan. Weg met oogschaduws, glitters, douchegels, tandpasta’s, lippenstiften en scrubs die mij, jou en iedereen belasten – op zowel korte als lange termijn. Weg met het om zeep helpen van onszelf.  ◆

Beat the microbead! Hoe? www.beatthemicrobead.org

Durf jij de uitdaging aan om plastic een maand te laten staan? Bekijk www.plasticdieet.nl