Mijn tanden zijn de deuren naar mijn ziel

Tekst: Esra Seval Dede

Beeld: Sammy Stasse

Stel je voor dat de psycholoog even belangrijk is als de tand­arts. De eerste aanraking al vroeg op de basisschool met een volwassene, die jouw belevingswereld verkent. Het zijn de eerste stappen naar zelfreflectie. Hoe beoordeel je jouw gedachten? Wat is waar en wat is een mengelmoes van ideeën en emoties die ik als waarheid zie? Al vroeg zou er gekeken worden naar je psychische ontwikkeling. Wat voor ervaringen heb je al achter de kiezen en welke trauma’s ben je aan het verteren? Trauma’s die restjes kunnen achterlaten in de voegen van je herinneringen. 

Gedurende je leven zou je twee keer per jaar een moment hebben om te reflecteren op je psyche. De psycholoog zou je leren hoe je de patronen van je gedachten kan oppoetsen, hoe je elke dag de stress en onzekerheid kan flossen uit je eigenwaarde. Voordat verwaarlozing ervoor zorgt dat de wortel niet meer te redden is en wij een deel van onszelf moeten verliezen om verder te kunnen gaan. De psycholoog zou je complimenteren op je inzichten in momenten van vooruitgang en advies geven voor momenten van stress. Ook al weten we dat het allemaal goed gaat, we gaan alsnog naar onze controles, omdat het verantwoord is. Je weet namelijk nooit wat je achter die mooie glimlach kan vinden. We vertrouwen de psycholoog om het op te pikken en we zorgen ervoor dat we er verzekerd voor zijn. We erkennen dat alle facetten van ons lichaam ertoe doen en evenveel effect hebben op onze gezondheid.

Op verschillende momenten in mijn leven ben ik gestopt voor mijn tanden te zorgen. Als kind, los­gekoppeld van mijn lichaam, zag ik mijn tanden als fossiele objecten bevroren in tijd. In mijn tienertijd proefde ik de metalige nasmaak van een sigaret in de vroege ochtend. Ik voelde een stuk van mijn tand afbreken op een technofeest. De vele tand­artsen die mijn leven in en uit zijn gegaan hadden dezelfde preek voor mij klaarstaan, tot in de puntjes geïnstrueerd vanuit hun beroep; poets je tanden, het is belangrijk voor je gezondheid. Waarom ik het niet deed werd niet gevraagd en ik had het waarschijnlijk niet kunnen verwoorden. Nu weet ik dat het perfectionisme was, wat mij verlamde tot in mijn kaken. Mijn tanden zijn de deuren naar mijn ziel. Nog altijd heb ik moei­lijke momenten. Soms zie ik druppels bloed in mijn wasbak en vraag ik me af waar het naartoe zal leiden. Zoals ik me dat ook afvraag met kleine woede-uitspattingen naar dierbaren en geliefden toe. Ik weet het niet zolang ik het niet aankaart. Vaak sleuren we onszelf door moeilijke tijden en bijten door de zure appel heen, maar de appel doet ons meer kwaad dan goed.

Stel je voor dat geestelijke verwaarlozing even gestigmatiseerd zou worden als een gebit vol gaatjes. Onhandelbare kinderen die op een andere manier worden bekeken. Risicogroepen die extra voorlichting krijgen. Zo kan er eindeloos een realiteit worden geweven waarin we voorkomen wat wij in deze realiteit proberen op te lossen. Toch is in beide realiteiten noch de psycholoog, noch de tandarts de oplossing. Ze zijn spiegels. Net zoals het moeilijk is ons eigen gebit te beoordelen, hebben we anderen nodig als spiegel om naar onszelf te kunnen kijken. Stel je voor dat we altijd elkaars spiegel zijn en geen psycholoog nodig hebben. Het is mogelijk, je hoeft bijvoorbeeld geen tandarts te ontmoeten om je leven te leiden. Maar in meeste gevallen hebben we hulp nodig. Ik ben al begonnen, door een afspraak te maken bij zowel de tandarts als de psycholoog.