‘We are with you, because We Are Here’

Lisanne Hekman –

‘We Are Here’ is een zelfgeorganiseerde actiegroep vluchtelingen. Zij stellen het probleem aan de kaak dat ze van de overheid geen onderdak krijgen, maar ook niet mogen werken en daarom dus op straat zouden moeten leven. Vaak lopen ze gevaar in land van herkomst, en kunnen daarom ook niet terug. De groep heeft zich nu gevestigd in een aantal panden in Amsterdam. Ik ging naar één van deze locaties, het ‘vluchtgebouw’, en sprak daar met een vluchteling.


Rond twaalf uur ‘s middags stap ik uit de tram. Ik kijk om me heen en twijfel even of ik bij de juiste halte ben uitgestapt. Dan zie ik echter een groot spandoek aan een gebouw bevestigd met daarop de woorden: ‘No man is illegal’. Hier moet het zijn.

De voordeur staat bijna wijd open, dus loop ik naar binnen en bevind me vervolgens in een lege, donkere gang. De stilte verraadt de vele mensen die hier op dit moment wonen niet. Ik loop verder door, maar zie of hoor nog steeds niemand. Wanneer ik me omdraai, komt er precies op dat moment een man het gebouw binnenlopen. Het is één van de vluchtelingen en bewoners van het gebouw. Hij lijkt wat verbaasd dat ik hier zo onverwachts op de stoep sta, maar nadat ik vertel waarom ik hier ben, wil hij me wel helpen. Hij neemt me mee het gebouw in en we stappen een grote, lichte ruimte binnen. De wanden aan de achterzijde van de ruimte zijn vrolijk beschilderd met zonnen, bloemen, hartjes en woorden als ‘love’ en ‘welcome’. Ook is er vrolijk behang op de muren geplakt. Zonder deze versieringen was de ruimte waarschijnlijk kil geweest, maar ook nu kunnen de beschilderingen de verlorenheid van de ruimte niet volledig maskeren. Dat komt echter misschien ook doordat er zich, ondanks de vele tafels en banken die er staan, maar één persoon in de ruimte bevindt. Deze man zit aan tafel op een laptop te werken. Ik word aan hem voorgesteld en leer dat zijn naam Khalid is. Ik vraag hem naar zijn verhaal.

Khalid komt oorspronkelijk uit Sudan, maar is sinds 2002 in Nederland. Op zijn twintigste kwam hij hier zonder familie naartoe. Dat betekent dat hij jonger was dan ik nu ben toen hij deze stap moest maken, bedenk ik me. Inmiddels woont hij hier al dertien jaar en kreeg hij zeven jaar geleden een dochtertje. De rest van Khalids familie is nog in Sudan, al weet hij van een groot deel van hen niet waar ze precies zijn.

We are here

Jaren geleden woonde Khalid in een appartement naast de snelweg. Toen hij op een dag uit zijn raam keek, zag hij een auto midden op de weg stilstaan. Hij besloot de mensen in de auto, een man en zijn zoontje, te helpen. Die man bleek de leider van de Nederlandse Mormoonse kerk te zijn. Een dag later stonden er twee mannen voor Khalids deur, gestuurd door de Mormoonse leider, om hem te vertellen over hun geloof. Die dag bekeerde Khalid zich tot het christendom. In zijn tijd hier is hij veel geholpen door de kerk. Helaas moest de man die hem het meest hielp, tien dagen geleden naar Amerika. Hierdoor woont Khalid sinds die tijd in het vluchtgebouw. Het feit dat Khalid van de Islam is afgestapt heeft grote gevolgen voor hem: in Sudan staat hier de doodstraf op, wat betekent dat hij niet terug kan keren. Ondanks zijn situatie heeft Khalid een positieve instelling. Hij lacht veel en spreekt op een kalme manier. Hij geeft zelf aan dat dit ook een nadeel kan zijn, omdat mensen hierdoor vaak niet door hebben dat hij problemen heeft.

Ondertussen is er een andere man bij de tafel komen staan. ‘Are you Dutch?’ vraagt hij me op een bijna uitdagende toon. Wanneer ik hem vertel dat ik inderdaad Nederlands ben, vraagt hij of ik weet wat de overheid de mensen hier aan doet. Ik probeer hem uit te leggen dat dat precies de reden is waarom ik hier ben en dat ik het absoluut niet eens ben met de beslissingen van de regering, maar ik krijg niet het idee dat hij me gelooft. Iets later kijkt hij me boos aan, ‘I’m hungry for Dutch people’, zegt hij.

Volgens Khalid heeft deze man moeite om het onderscheid tussen de Nederlandse regering en de bevolking te zien. Het verbaast me niet dat de onmacht van de situatie waarin deze mensen zich bevinden, bij sommigen van hen leidt tot woede. Daarom kan ik het de man niet kwalijk nemen dat hij zich zo naar mij opstelt. Khalid zelf zet de Nederlandse bevolking en overheid recht tegenover elkaar. De bevolking heeft een goed hart volgens hem, maar over de regering is hij niet positief te spreken. Dit wantrouwen in de overheid verbaasd me nog minder, wanneer hij me vertelt dat het feit dat hij een dochtertje heeft, vaak tegen hem wordt gebruikt in rechtszaken. Er wordt tegen Khalid gezegd dat hij zijn dochter alleen heeft gekregen om in Nederland te kunnen blijven. Hij voelt zich hier erg door gekwetst. Ook hebben ze tegen hem gezegd dat hij haar mee moet nemen naar Sudan, een land waar hij zelf gevaar zal lopen mocht hij er ooit naar terugkeren. Ik ben geen expert op het gebied van de wet, maar aangezien Khalids dochter half Nederlands is, lijkt het me dat zij officieel niet uit het land kan worden gezet. Toch wordt Khalid hier telkens opnieuw mee bedreigd. Hij heeft het gevoel dat de overheid hem schuldig wil laten voelen voor het feit dat hij een kind heeft. Verder vertelt Khalid me dat er in de opvangcentrums waarin hij heeft gezeten niet genoeg te eten was voor iedereen, waardoor hij daar soms honger leed. Qua eten zit Khalid in het vluchtgebouw dus beter, hier lijdt hij in ieder geval geen honger.

Daar staat wel tegenover dat hij en de rest van de vluchtelingen hier, zich in een ontzettend uitzichtloze situatie bevinden. Ik vraag Khalid wat men hier zoal doet op een dag en uit zijn antwoord blijkt dat mensen zich vooral heel erg vervelen. Ze hebben tenslotte helemaal niets te doen, want ze mogen geen baan zoeken. Op dit moment leven ze hier achter beddengoed dat ze hebben opgehangen om hun ‘kamers’ af te scheiden. Ze hebben geen idee hoe lang deze situatie zal duren, en daardoor geen toekomstperspectief. Het plan van de regering om de vluchtelingen bed, bad en brood aan te bieden lost dit probleem totaal niet op. Wat hebben deze mensen aan een nachtopvang, als ze vervolgens overdag weer op straat komen te staan?

De naam van de actiegroep slaat dan ook precies de spijker op zijn kop: deze mensen zijn hier, in Nederland, in Amsterdam.  Sommigen van hen zijn hier al jarenlang, hebben hier een leven opgebouwd of een gezin gesticht. Als deze mensen niet terug kunnen naar land van herkomst, zullen ze hier toch echt moeten blijven. Desondanks lijkt het alsof de politiek het bestaan van deze mensen liever even vergeet, zijn handen er liever vanaf trekt. Nederland heeft de reputatie een tolerant, gastvrij land te zijn, maar hoe kan een land zo bestempeld worden wanneer het vluchtelingen zo volledig aan hun lot over laat? Naar mijn mening heeft de Nederlandse regering de kans op een normaal leven van deze mensen afgepakt, en schendt hiermee hun mensenrechten op dagelijkse basis.

Ik ben onder de indruk, en enigszins geschrokken, van wat ik allemaal heb gehoord en gezien. Ik weet zelf niet wat nu precies de juiste oplossing is voor dit probleem. Dat er een oplossing moet komen (een echte oplossing en geen schijnoplossing zoals bed, bad en brood dat was) is me echter duidelijk. Overigens lukt het Khalid om hier, ondanks zijn omstandigheden, positief naar te blijven kijken. ‘We believe in change’, vertelt hij me na een rondleiding door het gebouw. Laten we hopen dat dit geloof zijn uitwerking zal hebben.

 

Lees meer over de actiegroep op wijzijnhier.org

Lisanne Hekman

"Where there is power, there is resistance." - Michel Foucault

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.