Van man naar vrouw op YouTube: lhbt-rolmodellen anno 2017
Op YouTube kunnen honderdduizenden tieners hun favoriete vloggers op de voet volgen. Op het sociale medium ontstaan de nieuwe rolmodellen van het digitale tijdperk. Zij zijn van groot belang voor lhbt’ers die worstelen met hun seksuele identiteit.
Tekst /// Nina Eshuis
Beeld /// Josia Brüggen en Bob van Helden
‘Ik weet niet hoe ik moet beginnen…’ Het enige dat de langharige vlogger weggeeft is een zware stem. ‘Ik ben transgender. Ik maak deze video over mijn ervaringen als transgender. Niet omdat ik zo populair ben op YouTube ofzo, want dat ben ik niet. Maar gewoon voor mezelf zodat ik het over een jaartje, twee jaar nog een keer kan terugkijken.’ De video Transgender Update #1 is door Jessie Maya in september 2015 online gezet. In dit jaar begon ze haar ervaringen met haar transitie van man naar vrouw te delen op een YouTubekanaal met enkele duizenden abonnees.
Berichten van bewondering
Bijna twee jaar later klinkt haar zware stem een octaaf hoger en is ze met ruim 130 duizend abonnees enorm in populariteit gestegen op YouTube. Naast het uploaden van beautyvideo’s, deelt Jessie, onder andere in de serie Transgender Updates, hoe haar transitie van man naar vrouw verloopt. Ze vertelt over hoe ze op de wachtlijst staat voor de genderpoli van het VU Medisch Centrum en over hoe ze daar op een gegeven moment eindelijk vanaf komt. Ze vertelt over haar familie die de transitie moeilijk te accepteren vindt en dat ze bang is om op straat herkend te worden als man. Ze vertelt over welke onderbroeken ze draagt om haar mannelijke geslachtsdeel zo min mogelijk op te laten vallen, over de hormonen die ze slikt en de operaties die ze wil ondergaan.
Honderden positieve reacties zijn er onder de video te vinden. ‘Heel veel respect, iedereen verdient het om zichzelf te zijn’, schrijft een kijker. Anderen delen hun eigen ervaringen met een transitie en weer anderen complimenteren Jessie met haar uiterlijk. De steunbetuigingen, aanmoedigingen en berichten van bewondering kunnen een essentiële functie vervullen voor de jonge transman of -vrouw. In het rapport LHBTI-kinderen in Nederland dat het COC, belangenorganisatie voor lhbt+’ers in Nederland, in 2014 publiceerde, stelt de organisatie dat onderling contact tussen lhbt-jongeren erg belangrijk is. Dit kan ‘herkenning, begrip en steun’ bieden.
Ze vertelt over welke onderbroeken ze draagt om haar mannelijke geslachtsdeel zo min mogelijk op te laten vallen, over de hormonen die ze slikt en de operaties die ze wil ondergaan.
Behoefte aan een rolmodel
Niet alleen de reacties onder de video kunnen helpen. YouTubers vervullen ook al snel voorbeeldfuncties en kunnen worden gezien als rolmodellen. Op het sociale medium volgen honderdduizenden tieners hun favoriete YouTubers en vloggers op de voet. Veel populaire YouTubers geven een kijkje in hun leven, soms door middel van een dagelijkse vlog: een blog in videovorm. Door de persoonlijke video’s die vloggers vaak maken over hun leven, bouwen ze een speciaal soort band op met hun kijker en voelen sommige vloggers voor kijkers al snel aan als een vriend, of in ieder geval iemand die ze goed kennen.
De nieuwe rolmodellen die op internet te vinden zijn, kunnen erg belangrijk zijn voor lhbt-kinderen. Het rapport van het COC stelt dat het hebben van rolmodellen, bekende personen of personen in de directe omgeving die een positief voorbeeld stellen, belangrijk is voor de lhbt-jeugd. ‘Voorbeelden en rolmodellen zijn belangrijk voor jongeren om op tijd informatie te vinden en de woorden te vinden voor wie of wat ze zijn’, aldus Sophie Scherder in het COC-rapport. ‘Dat lhbt-kinderen en -jongeren bijvoorbeeld zien dat stellen van een gelijk geslacht kinderen kunnen krijgen, maakt hen positiever over hun eigen toekomst en hun keuzemogelijkheden’, schrijft het rapport verder. Met name voor transgenderjongeren blijken onderling contact, ontmoetingsplekken en rolmodellen belangrijk. Deze rolmodellen zijn in mindere mate te vinden, wat afdoet aan de zichtbaarheid van genderdiversiteit. Wellicht is dat de reden waarom transgender YouTuber Jessie Maya in korte tijd erg populair is geworden.
Een boze achterban
Zoals op YouTube de buurjongen ineens beroemd kan worden door zijn dagelijkse vlog, kan ook ineens een rolmodel opstaan voor een grote groep lhbt-jongeren. Des te groter was de woede toen in maart dit jaar bleek dat YouTube met een speciaal filter dat ‘aanstootgevende video’s’ onvindbaar maakt, ook honderdduizenden lhbt-video’s wegfilterde. Het Safe Search-filter (in het Nederlands: ‘beperkte modus’) is met name bedoeld voor scholen en bibliotheken. De modus, gebaseerd op een speciaal algoritme, filterde onder andere video’s weg waar het woord ‘gay’ naar voren kwam.
Ook waren bepaalde profielen van lhbt-YouTubekanalen niet zichtbaar door het filter. Veel YouTubers spraken hun ongenoegen uit, zoals Tyler Oakley, een van de grootste internationale YouTubers. Oakley is openlijk homo in zijn video’s en tweette dat hij perplex stond, omdat zijn video 8 Black LGBTQ+ Trailblazers Who Inspire Me niet zichtbaar was bij gebruik van het filter. Oakley wees onder andere op de informerende functie van zijn video’s en de mogelijkheid voor een jong persoon om online onderzoek te doen naar zijn of haar seksuele geaardheid. Eind april kondigde YouTube aan dat het filter aangepast was. De meeste video’s over lhbt’ers doorstaan inmiddels wel het strenge filter. De video’s van Jessie Maya ook. Gelukkig maar, want ze heeft inmiddels van YouTube haar beroep gemaakt. De serie ‘Transgender Updates’ heeft haar ongetwijfeld geholpen in haar succes. ‘Vond je deze video leuk, laat het even weten en tot in mijn volgende video’, hoor je Jessie Maya na zo’n tien minuten in de video Transgender Update #1 zeggen. Die volgende video’s kwamen er nog genoeg. Ze sluit de video af terwijl ze met haar hand door haar lange nepharen gaat.
