Utopisch internet?

We denken niet vaak van onszelf dat we veel weten. Ik in ieder geval niet. Er zijn zoveel dingen waar ik helemaal niks over weet, of nét genoeg om mee te kunnen praten alsof ik me compleet heb verdiept. Het geheim ligt voornamelijk in het stellen van de goede vragen. Vragen waaruit blijkt dat je geen leek bent. Met uiterste nonchalance een woord dat je ooit in Urban Dictionary hebt opgezocht laten vallen. Mijn telefoon heeft dan ook ten alle tijde minimaal vijfhonderd tabs geopend. Interessant klinkende woorden, namen van lesbische schrijvers, obscure muziekgenres, meme referenties die ik niet meteen herkende. Eén zoekopdracht leidt soms tot tien andere. Maar hetgeen waar ik de meeste tabs van open heb staan zijn fora, een fascinerend fenomeen. (Of forums? Waarschijnlijk een discussie over te vinden op een forum.)

Tekst: ZR*

Niet dat ik zelf actief ben op fora. Totaal niet juist. Ik lees ze alleen, in semi-respect, semi-onbegrip voor de mensen die daar hele essays achterlaten. Anoniem hun levensverhaal met de wereld delen. Hele genuanceerde meningen kun je zo uiteindelijk vormen.

Als buitenstaander tenminste. Binnen zo’n forum, of op het hele internet eigenlijk, ben je namelijk binnen de kortste keren deel van een “community”. Soortgenoten vinden op het internet is immers aanzienlijk makkelijker dan in het echte leven, maar waar het vaak misgaat is dat je je binnen zo’n bubbel ook steeds meer naar elkaar toe gaat vormen.

Uiteraard zijn veel van deze communities vrij onschuldig. Op iets als tumblr zijn het bijvoorbeeld voornamelijk een beetje geëscaleerde of vergevorderde hobbyisten. Sites als tumblr vormen namelijk een soort broedplaatsen voor fans, en je kunt er in de meeste vreemde, interessante hoekjes terechtkomen in wat een “deep dive” genoemd wordt. Zo creëren mensen “long furbys” (inclusief fanart) en worden binnen de witch community fotos van kristallen en recepten voor moonwater uitgewisseld.

Een van deze vele communities is, uiteraard, de LGBTQ community, met haar vele subgroepen. Er ontstaan dingen als “tiktok lesbians”, een waar fenomeen, en ook op youtube is het een aparte branche. Eigenlijk alles wat in mainstream media gebrekkig gerepresenteerd is komt tot bloei op het internet. Alles wat afwijkt van de norm. Of die nou bestaat uit heteroseksualiteit of Amerikaanse popmuziek. Het internet is een soort utopische wereld van vrijheid. Een “selfmade” wereld binnen de andere.

Maar is het wel zo utopisch allemaal? Het idee van een community, van een groep waar je deel van uitmaakt, kent immers in elke vorm zijn risico’s. Een groep is namelijk per definitie iets geslotens met bepaalde criteria om er deel van uit te kunnen maken. Er kan een soort anonieme peer-pressure ontstaan om te conformeren. Je op een specifieke manier te vormen. Niet dat dat altijd direct schadelijk is. Een beter woord voor datgene waar een community zich omheen vormt is misschien wel een obsessie, meer dan een hobby. Al zijn die twee soms lastig te onderscheiden. Door zo in een hoekje te gaan zitten plaats je jezelf eigenlijk alleen maar in een hokje. Terwijl het internet juist zou draaien over het kunnen losbreken van de hokjes waar we in het dagelijkse leven in worden geplaatst. Is je eigen hokje kunnen kiezen zo anders dan?

*Naam bekend bij de redactie