Ode aan de Stilte
Tekst en beeld: Marie Voerman
Toen ik in 2018 naar een Queens of the Stone Age concert ging, zat ik te dicht bij de speakers zonder gehoorbescherming. Hierdoor heb ik tinnitus opgelopen, een permanente piep in mijn oor die alleen verdwijnt als mijn omgevingsgeluid hard genoeg is. Het is dan ook niet onlogisch dat ik een groot voorstander ben van muziek en geklets, dingen die niet alleen fijn zijn om te horen maar ook helpen met het voorkomen van stilte.
Ik heb toch altijd al een soort afkeer gehad tegenover stilte. Maar over de tijd heen is die afkeer uitgegroeid tot een soort allergie. Dit heeft voor mij grotendeels te maken met de tinnitus, maar het heeft ook veel te maken met iets waar veel mensen last van hebben: als het stil is en er niets meer is om te doen, hebben mijn gedachten alle ruimte.
Alleen zijn met jezelf kan heel lastig zijn. Vaak is er genoeg om te doen; werken, schrijven, lezen, omgaan met vrienden, etc. Maar op momenten dat alles is gedaan en de ruimte om je heen langzaam stil begint te worden slaat het noodlot toe, de tinnitus is hoorbaar, je moet luisteren naar je eigen gedachten. En dan beginnen de vragen. Wat nu, nu alles gedaan is? Ik wil mezelf bezighouden. Moet ik mezelf dan dus nu maar gaan vermaken? Met een beetje geluk heb je in de afgelopen jaren een paar vrije momenten gehad om een hobby te ontwikkelen. Maar wat nou als je die niet meer ziet zitten? Of wat nou als ik klaar ben met mijn sjaal breien en ik geen afleiding meer heb? Hè shit, daar zijn die gedachten en die piep waar ik niet op zat te wachten.
En nu zul je denken: ‘Okay, Marie. Stel je maar niet zo aan, je hebt vrienden om naartoe te gaan en om mee te praten.’ Maar stel dat die vrienden, hypothetisch hè, zichzelf onder quarantaine hebben geplaatst vanwege een hypothetisch virus. Wat dan? Aan elk Skype-gesprek komt een einde, elk boek heeft een laatste bladzijde en elke Netflix-serie heeft toch op een gegeven moment zijn laatste aflevering. En daar ben je dan weer, alleen in de stilte met die piep in je oor en weer honderd nieuwe vragen. Je kunt gaan koken? Nee, de winkels zijn leeg gehamsterd. Je kunt op social media scrollen? Nee, dat is een overvloed aan hypothetische virus paniek. Een nieuw boek lezen? Ja okay, daar gaan we dan maar weer. Alles om de piep weg te krijgen en die gedachten maar stil te houden.
Het lijkt tegenwoordig alsof we constant maar proberen weg te rennen van de stilte, alsof we constant op zoek zijn naar geluid om onszelf mee te omringen en een activiteit om onszelf mee af te leiden. Heeft dit te maken met een sociale druk van buitenaf dat we maar constant bezig moeten zijn en, zoals Hannah Visser in haar artikel beschreef, het idee is dat het goed is om het druk te hebben? Komt het door de constante opdrachten die ons worden opgelegd vanuit de universiteit, ons werk, onze families?
Waar het ook door komt, het is best kut, to say the least. Want het is gebeurd. Door COVID-19 ligt veel van ons leven even stil en we weten nog niet voor hoe lang. Op een gegeven moment is ons werk gedaan, zijn onze boeken gelezen en heeft zelfs Netflix ons niets meer te bieden. Er kan nog genoeg te doen zijn, maar wij zijn klaar. En daar zitten we dan toch echt in de stilte, met alleen onszelf. Nu zelfs zonder Songfestival. De piep is voor mij luidkeels aanwezig en al onze gedachten krijgen de vrije loop.
Dus hier is een advies, van mij aan jullie. Die piep gaat voor mij niet weg en al onze gedachten zullen nog wel even de ruimte hebben om vrijuit rond te dwalen. Dus doe je ogen dicht, haal een paar keer diep adem, sta de stilte toe en laat je gedachten maar hun gang gaan. Schrijf ze desnoods op. Leer jezelf kennen. Dit kan echt ook zonder reis naar Thailand. En als je het gevoel hebt dat je niet meer bang bent voor die stilte en je vakantie door je eigen gedachten klaar is (enkeltattoo als aandenken optioneel) dan kan je weer op zoek naar dat geluid. Hang je hoofd maar uit je raam, er is vast wel iemand ergens aan het zingen.
