Het nieuwe nieuws

Tekst en beeld: Pascal de Haas

Live vanuit Amsterdam schrijft uw verslaggever van Tijdschrift Cul. Er is namelijk wereldnieuws. Er is iets gaande in de wereld, wat iedereen de afgelopen maand in de ban houdt; het Coronavirus. Sinds december 2019 verspreidt vanuit China, uit de regio Wuhan. Het virus kan de ziekte COVID-19 veroorzaken. Symptomen van het virus zijn koorts en klachten in de luchtwegen. Over de hele wereld worden inmiddels maatregelen genomen om verdere besmetting te voorkomen en om mensen die het virus reeds hebben te genezen.

Op 27 februari 2020 werd ook bekend dat het virus is aangetroffen bij een persoon in Nederland. Sindsdien zijn er meer Nederlanders gediagnosticeerd met de ziekte, inmiddels zijn het er al meer dan 20. Nederland staat sindsdien op scherp. Menige werkgever neemt hygiënische maatregelen en handzeep en mondkapjes zijn in de meeste winkels uitverkocht. We zijn continu bezig met het wassen van onze handen, het controleren van hoeveel besmettingen er zijn en het checken van het nieuws. Is mijn buurman al ziek?

Totdat we de vraag horen: ‘Hoe gaat het eigenlijk met de bosbranden in Australië?’ Helemaal vergeten. Door het nieuws uit eigen land, zijn we even vergeten over de actualiteit die ons een paar maanden geleden in onze greep hield. Want hoe gaat het nu met de situatie in Iran? Is de situatie van de onderdrukte Oeigoeren in China al verbeterd? En waarom zien we geen zielige filmpjes meer van koala’s?

In januari 2020 verwachtte veel mensen namelijk een derde wereldoorlog door de spanningen tussen de Verenigde Staten en Iran. En we werden in de ban gehouden door de vuurzee in Australië, het werd nu namelijk echt tijd dat we aan het klimaat gingen denken. Maar dat lijkt nu niet meer het belangrijkste in onze levens. Het was geen gesprek meer van de dag.

Helaas bepalen we zelf niet helemaal wat het gesprek van de dag is. Dit wordt namelijk grotendeels bepaald door de media. Het nieuws moet zich natuurlijk wel blijven vernieuwen, want anders is het niet meer ‘nieuw’. Nieuwszenders zoals RTL Nieuws, NOS en NU.nl zorgen ervoor dat het nieuws van die dag, bij ons terecht komt. Dit betekent niet alleen dat zij het onderwerp bepalen waar heel Nederland over praat, maar het zorgt er ook voor dat het ‘oude’ nieuws wordt vergeten. Er wordt ons een beeld voorgeschoteld over wat er echt belangrijk is in de wereld, en wat er eigenlijk alweer vergeten kan worden.

Maar is dat nou echt hoe het hoort? Het lijkt erop dat we eigenlijk geen aandacht meer moeten besteden aan de spanningen in Iran en de hongersnood in Jemen, omdat we nu het Coronavirus in Nederland hebben. De hongersnood en politieke situatie in Jemen staat erom bekend dat het een nauwelijks gerepresenteerd onderwerp is in de Nederlandse en Westerse media, ondanks de maatschappelijke relevantie. We zijn ondermijnt aan de mediaweergave van de internationale gebeurtenissen, zij bepalen immers waar wij aan moeten denken. En dat is belangrijk voor de media, want zij moeten zich blijven vernieuwen. Niemand zit namelijk op oud nieuws te wachten. Er lijkt een proces te bestaan als de commodificatie van de actualiteit, waarin het ‘belangrijkste’ nieuws wordt gebruikt om kijkers en geld te verdienen.

Daarnaast gebeurt er nog wat anders. Want waar de meeste media beweert dat we enorm alert moeten zijn voor de gevaren van het Coronavirus, verschijnen er ook kritische berichten. Het virus is namelijk niet de enige oorzaak voor overlijdensgevallen, maar we lijken kanker, zelfmoord en muskieten te vergeten. Veel mensen beweren zelfs dat het coronavirus slechts een griepje is. We zijn zo gefocust op dat ene grote onderwerp dat in het kranten en op televisie gebracht wordt, dat we de rest even lijken te vergeten. De commodificatie van het nieuws heeft een cruciale invloed op ons mens- en wereldbeeld. Toch vraag ik me wel af, of het nieuws er goed aan doet om zo selectief de actualiteit te presenteren. Zijn er namelijk nog protesten in Teheran? Of is het vuur in Australië al gedoofd? Dit was uw correspondent uit Amsterdam, Pascal de Haas, vanachter zijn laptop, Amsterdam.