GroenFront warmt zich op voor Parijs

‘Wie denkt er nog meer dat het niet werkt om politici te vragen hun beleid te veranderen?’, roept een jongen. Ik ben bij een bijeenkomst van een groep die zichzelf ‘een netwerk van radicale milieuactivisten’ noemt: GroenFront. Zij willen niet meer luisteren naar de beloftes van politici. 

Van de hedendaagse westerse jongeren wordt vaak gezegd dat ze materialistisch ingesteld zijn. Politiek over de opwarming van de aarde zou adolescenten niet aanspreken. Als ze zich al zorgen zouden maken, zou dat niet ten koste mogen gaan van hun comfortabele levensstijl. Vanavond is het omgekeerde het geval, want hier zijn maar een paar grijze koppen te zien. De gemiddelde leeftijd ligt hier hooguit rond de dertig. Er zijn dus wel degelijk jongeren die zich bekommeren om de aarde, zo blijkt. Wie zijn deze jongeren en wat drijft hen? En hoe gaat het er aan toe op een avond met ‘radicale activisten’?

Geen geweld, wel burgerlijke ongehoorzaamheid

Bij binnenkomst in wat vroeger de centrale hal van een basisschool was, valt meteen op dat er naast informatie over GroenFront, ook posters hangen voor onder andere de acties in het Maagdenhuis vorig jaar. Op de WC zijn stickers geplakt met leuzen als ‘no more coal’, ‘save Tibet’ en ‘kein Mensch ist illegal’. Duidelijk moge zijn dat op deze locatie vaker evenementen georganiseerd worden door groepen die zich verzetten tegen wat politici voorschrijven. Vanavond bereidt GroenFront zich onder het genot van een veganistische maaltijd voor op ‘Parijs’. Op het moment dat je dit leest (december 2015) vindt in Parijs de COP21 plaats, ofwel de eenentwintigste jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties, waaraan bijna alle landen ter wereld meedoen. Ook andere partijen zoals Greenpeace en het Wereld Natuur Fonds zullen aanwezig zijn. Het doel is om tot een bindende overeenkomst te komen over het wereldwijde klimaatbeleid. Als het zo doorgaat, zal de aarde over honderd jaar ongeveer 4 °C opgewarmd zijn. De klimaatonderhandelingen in Parijs moeten ervoor zorgen dat dit teruggebracht wordt naar 2 °C. Maar veel milieuactivisten hebben er weinig vertrouwen in dat de wereldleiders voor duurzame oplossingen zullen kiezen.

De activisten plegen geen geweld, maar doen aan burgerlijke ongehoorzaamheid

De mensen die vanavond aanwezig zijn, zijn er niet van overtuigd dat ze het klimaatbeleid kunnen veranderen door met de politici te gaan praten. Over het tekenen van petities worden grappen gemaakt: ‘Ik heb er al drie getekend vandaag!’. GroenFront onderneemt concreet actie en gaat in december naar Parijs. Vanaf 30 november tot 12 december vinden The Climate Games plaats, een ‘spel’ waarbij door teams wereldwijd actie wordt gevoerd tegen verschillende milieu-onvriendelijke bedrijven. Op 12 december, naar verwachting de laatste dag van de conferentie, zullen door de klimaatactivisten tien blokkades rondom het conferentiecentrum gevormd worden: elke blokkade staat symbool voor een bepaalde ‘rode lijn’, waarvan de activisten vrezen dat deze overschreden zal worden door de onderhandelende landen, bedrijven en organisaties. De activisten plegen geen geweld, maar doen aan burgerlijke ongehoorzaamheid. Zulk soort acties, die ze zelf civil disobiedence noemen, (mede-)organiseert GroenFront wel vaker: zo werd in augustus dit jaar Ende Gelände georganiseerd, waarbij de Garzweiler bruinkoolmijn, de grootste bron van CO2 uitstoot in Europa, werd bezet om het delven van fossiele brandstoffen te stoppen.

This changes everything

Wat drijft de jongeren die hier aanwezig zijn om, in tegenstelling tot veel andere leeftijdsgenoten, wél actie te ondernemen? Liz (26): ‘De nu al veroorzaakte klimaatschade heeft onomkeerbare consequenties die groter zijn dan veel mensen zich beseffen. Dit zijn de zogenaamde tipping points, processen die in gang gezet worden en de opwarming versnellen zonder dat wij daar nog een daadwerkelijke rem op kunnen zetten. Zo zullen de regenwouden compleet uitdrogen en verdwijnen als we nu geen actie ondernemen. En natuurlijk zal de aarde gewoon door blijven draaien, dat weet ik ook wel. Maar voor ons als mensen en een groot deel van de andere nu levenden dier- en plantensoorten wordt de planeet steeds onleefbaarder.’

Natuurlijk zal de aarde gewoon door blijven draaien, dat weet ik ook wel

Voor Tim (24), die op een boerderij opgroeide en ook in zijn studie bezig was met duurzaamheid, drong het besef dat er ‘iets moest gebeuren’ vooral tot hem door nadat hij het nieuwe boek van Naomi Klein gelezen had: This changes everything. In dit boek weerlegt Klein de mythes rondom het klimaatdebat: het probleem van de opwarming van de aarde ligt volgens haar in het feit dat de wereld verslaafd is aan winst en groei. Er is volgens haar een oplossing door te stoppen met het winnen van fossiele brandstoffen en te breken met het economiesysteem zoals we dat nu kennen. Tim heeft, in tegenstelling tot sommige andere aanwezigen, geen aversie tegen een politieke aanpak. Hij heeft het druk bij de Jonge Democraten, de jongerenpartij van D66. ‘Ik wil jongeren bij de Jonge Democraten bewust maken’, zegt Tim. ‘Dit doe ik met name door de discussie onderling aan te gaan. Daarnaast help ik mee aan activiteiten die georganiseerd worden door de duurzaamheidscommissie van de Jonge Democraten in Amsterdam.’

Radicale gezelligheid

‘We vechten niet voor de natuur, we zijn de natuur die zichzelf verdedigt’ en ‘wij zijn degenen waarop we hebben gewacht’ zijn leuzen die ik vanavond meer dan eens te horen krijg. Wat verwacht GroenFront van Parijs? Jessie (19) en Liz leggen me uit dat ze niet verwachten dat politici meteen na de acties in Parijs gewillig zullen toegeven aan hun eisen. ‘Zo gaat dat niet. Het doen van acties als die in Parijs moet je zien als een klein stapje richting het doel. Eén actie van burgerlijke ongehoorzaamheid zal niet alle politici van mening doen veranderen. Maar met al die kleine stapjes bij elkaar gaat dit wel lukken.’

Wij zijn degenen waarop we hebben gewacht!

En wat als het niet lukt om het systeem te veranderen? Liz: ‘Dan weet ik in ieder geval dat ik aan de goede kant heb gestaan. Dat ik niet tussen de mensen stond die zich niets aantrokken van klimaatverandering. En ondertussen vind ik het hier ook gewoon heel gezellig!’.

Op hun site beschrijft GroenFront zichzelf als radicale milieuactivisten; maar het beeld dat hier vanavond geschetst wordt voldoet niet aan mijn verwachtingen bij het woord radicaal. De sfeer is niet grimmig, niemand schreeuwt, mensen laten elkaar uitpraten, ook als ze van mening verschillen over de aanpak die in Parijs gehanteerd moet worden. En andere belangstellenden, die niet meegaan naar Parijs, krijgen voor dezelfde lage prijs eten aangeboden, net als de mensen die wel actief zijn. Bij GroenFront lijkt de deur open te staan. Of GroenFront met burgerlijke ongehoorzaamheid het systeem zal veranderen is niet zeker, maar mijn beeld over klimaatactivisten hebben ze in ieder geval weten te veranderen.