Gaslight Dating
Door: Oscar Slagveer
Liefde heeft in de 21ste eeuw misschien een van de meest ingrijpende veranderingen doorstaan. Waar men vroeger geforceerd was om elkaar in levende lijve te ontmoeten, kan men nu via de miljoenen datingapps een verzoek sturen om een romantische relatie aan te gaan. Dit heeft veel voordelen met zich meegebracht maar ook veel nadelen die eigenlijk zelden goed besproken worden. Natuurlijk wordt er wel gesproken over het voorzichtig zijn met het ontmoeten van vreemden, maar er zijn daarnaast subtielere gevaren die zelden besproken worden. Het wordt daarom eens tijd dat dit wel gebeurt.
Op televisie komen er geregeld programma’s voorbij die jongeren waarschuwen voor het ontmoeten van onbekenden via het internet. Zo zou je bijvoorbeeld iemand kunnen swipen met kwade bedoelingen, zoals seksueel misbruik of zelfs verkrachting of moord. Deze programma’s adviseren daarom vaak om mensen buiten te ontmoeten of bij jouw eigen huis en wijzen daarnaast te letten op signalen die aangeven dat je date mogelijk gevaarlijk is. Kijk zo bijvoorbeeld naar Euphoria waar een van de personages genaamd Jules, een ontmoeting aangaat met een oudere man en daar aangedaan vanaf komt. Als 20-jarige gay man heb ik zelden problemen gehad met het ontmoeten van vreemde mannen via datingapps. Natuurlijk ben ik soms wel wat figuren tegengekomen die op het eerste gezicht met de geschetste gevaarlijke karakteristieken overeenkwamen, maar hier heb ik verder nooit een probleem mee gehad naast misschien wat oncomfortabele situaties. De daadwerkelijk gevaarlijke mensen herken je namelijk niet op het eerste gezicht. Met de echt gevaarlijke mensen lijkt op het eerste gezicht niks mis mee te zijn. Waarschijnlijk zijn ze lief en charmant, daarbij lijken ze misschien net zo nerveus als jij. Het gevaar komt meestal pas wanneer je al het idee hebt dat je diegene wat beter kent en je diegene begint te vertrouwen. Het echte gevaar wordt gevormd door de manipulatoren en gaslighters die vaak veel meer schade kunnen aanrichten dan op tv ooit zou kunnen worden voorspeld.
Gaslighting is een fenomeen waarin mensen die anderen willen uitbuiten de waarheid zo verbuigen dat slachtoffers niet meer geloven dat wat hen is aangedaan de schuld is van de uitbuiter. Vaak plaatsen de slachtoffers die schuld dan vervolgens op zichzelf. In deze ‘nieuwe eeuw van dating’ lijkt gaslighting makkelijker te zijn geworden. Het concept ‘liefde’ is in de 21ste eeuw namelijk uitgebreid met allerlei verschillende vormen van relaties waar een mens voor kan kiezen. De millennial stapt niet meer zomaar op jonge leeftijd in het huwelijksbootje. Daarbij zijn onenightstands veel populairder dan vroeger en, alhoewel heel veel mensen ook nog steeds naar een relatie zoeken, maken alle verschillende keuzemogelijkheden het datinglandschap nogal wazig. Er komen zo steeds meer verhalen naar voren dat mensen in zogenaamde consensuele relaties of liefdesverhoudingen nog steeds het gevoel hebben dat ze zijn gebruikt voor een geheime agenda van hun partner en daar geen benul van hadden. Casual seks is zo bijvoorbeeld veel normaler tegenwoordig maar dat betekent niet dat iedereen daar zin in heeft. Manipulatie om mensen dan toch in zo’n ‘onenightstand val’ te lokken, komt daardoor geregeld voor. Uitbuiters doen dan alsof ze op zoek zijn naar een relatie en doen alles om jou dat laten te geloven. Maar wanneer je eenmaal seks met ze hebt gehad, zie je ze nooit meer terug. In veel gevallen heeft dit als gevolg dat mensen zich gemanipuleerd voelen voor seks of emotionele aandacht. Ikzelf heb dit gevoel ook meerdere malen gehad bij verscheidene partners en weet uit ervaring dat deze mensen op het eerste gezicht geen slechte mensen leken.
Manipulatie heb je vaak niet door totdat je uit zo’n situatie stapt. Ook zijn de vormen van manipulatie veel subtieler dan op tv wordt afgebeeld. Zo ken ik van mezelf ook vele scenario’s waarin de persoon met wie ik was helemaal niet geïnteresseerd leek te zijn in seks of andere vormen van liefde. Je begint iemand te vertrouwen en puntje bij paaltje wordt het onderwerp ‘seks’ opgebracht en verwacht je er niks anders van dan een oprecht voorstel om de situatie naar een volgend level te brengen. Gaslighters weten echter waar ze mee bezig zijn en weten dat zij een grens overgaan door gebruik te maken van het vertrouwen dat ze opgewekt hebben bij hun partner. Maar als gaslighters met dit gedrag geconfronteerd worden, valt de schuld vaak toch op het slachtoffer. Ze zullen je vertellen dat dit enkel is hoe ze zijn en dat je dat verkeerd interpreteert of dat je er zelf voor hebt gekozen om met ze te blijven waardoor je het ‘verdient’. Ook lezers van dit artikel zullen zich misschien als afvragen waarom het slachtoffer niet voorzichtiger is geweest; waarom heeft het slachtoffer zich niet beter beschermd? Dat is echter waar het fenomeen van gaslighting begint. Slachtoffers beginnen de schuld op henzelf te plaatsen en de invloed wordt aan de kant geschoven en verdraaid naar een schuldbekentenis van het slachtoffer.
Gaslighting is veel normaler dan veel mensen zullen denken en wordt in dit nieuwe datingtijdperk vaak gebagatelliseerd doordat men het ziet als een ‘onontkoombaar deel van recentelijke (technologische) ontwikkelingen’. Maar, dit maakt de consequenties die gaslighting heeft voor de slachtoffers echter niet minder erg. Relatief aan de ernst van de situatie kan dit voor sommige mensen toch een trauma ontwikkelen. Je gebruikt voelen is geen fijn gevoel, zeker als er seks bij in het spel is gekomen en men je het gevoel geeft dat het ook nog eens je eigen schuld is. Vandaar dat wij als maatschappij in de toekomst ons minder moeten richten op hoe de slachtoffers zich zouden moeten beschermen, om vervolgens die energie te gebruiken om te focussen op hoe wij onze kinderen opvoeden zodat zij zich niet ontwikkelen tot gaslighters. De wereld verandert sneller dan men verwacht en het is tijd dat wij deze veranderingen eens goed onder het vergrootglas nemen en halt toeroepen.
