Feminisme is een feestje

Dunya Veenhof –

Recensie van het boek ‘Het F-Woord’.

image001

Beyoncé is het, Lena Dunham is het, Joseph Gordon Levitt is het, Taylor Swift is het, Emma Watson is het: feminist zijn is hip, hot en happening. Het is de vraag of we daadwerkelijk van een derde feministische stroming kunnen spreken, maar feminisme is wel een veelbesproken onderwerp op dit moment, onder andere door deze wereldsterren. Drie editors in Engeland raakten, mede door het fenomeen 50 Shades of Grey, geïnspireerd om feminisme opnieuw te definiëren en de verscheidenheid van feminisme te laten zien. Want feminisme is meer dan het idee dat vrouwen mannen haten. Ze publiceerden het boek Fifty Shades of Femnism, waarin 50 verschillende mensen schrijven over wat het F-woord voor hun betekent en wat ze graag zouden willen veranderen op sociaal, politiek, seksueel en psychologisch vlak. Als reactie hierop maakten Anja Meulenbelt en Renée Römkens een Nederlandse versie, Het F-Boek, feminisme van nu in woord en beeld.

Renée Römkens is wetenschapster en directrice van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Anja Meulenbelt is het meest bekend door haar boek De Schaamte Voorbij dat in de jaren ’70 inspirerend was voor vrouwenbewegingen in het westen. Samen zochten zij meer dan 60 mensen die wilden vertellen of uitbeelden wat feminisme voor hen betekent. De verschillende korte essays zijn toegankelijk, terwijl sommigen op, voor de leek behoorlijk pittige, academische theorie zijn gebaseerd. Ze laten de diversiteit van feminisme zien.

Zo is daar bijvoorbeeld kunstenares Marlène Dumas die schrijft over vrouwen in de kunst en hoe zij liever een womanist is dan deel van feminisme, omdat ze een afkeer heeft voor “ismes”. Haar tekst is gesierd met kunstwerken uit haar oeuvre.

Misschien wel Nederlands bekendste feminist op dit moment is programmamaakster Sunny Bergman. Ze heeft faam verkregen door haar documentaires die gaan over het (vrouwelijke) lichaam en seksualiteit. Ze schrijft over Laura Mulvey’s Male Gaze, het veelvuldig gebruik van een mannelijk perspectief in de media, zelfs als deze voor vrouwen bedoeld zijn. Bergman wil meer female gaze zien, zoals bijvoorbeeld bij Girls, Borgen, Homeland en Orange is the New Black, omdat deze zorgt voor gelijkheid tussen seksen.

Als Asha ten Broeke op tv is, dan krijgt ze altijd een stroom van reaguurders over zich heen op twitter. Asha ten Broeke, wetenschapsjournalist, heeft psychologie gestudeerd en kan door deze achtergrond feilloos aangeven waar de fout zit bij ‘Mannen komen van Mars en Vrouwen komen van Venus’. Genderstereotypen moeten de wereld uit, want we kunnen ze niet onderbouwen. Er is meer psychologisch verschil tussen mannen onderling, dan tussen man en vrouw. Het is vooral cultuur die de verschillen maakt en uitvergroot.

In het boek staan ook verschillende antropologen. Paul Mepschen laat zien dat feminisme niet alleen een vrouwenzaak is over vrouwendingen. Mepschen illustreert hoe politiek rechts de homo-emancipatie inzet als middel om de Islam buiten de deur te houden. Homoseksuelen worden zo deel van nationalisme dat pleit voor tolerantie en vrijheid. Mepschen beargumenteert dat we homo-emancipatie en feminisme moeten verbinden aan racisme en islamofobie.

Philomena Essed introduceerde concepten als alledaags racisme en gendered racisme in de academische wereld. Doordat Essed in verschillende landen is opgegroeid, heeft ze verschillende achtergronden en situaties meegemaakt. “Zonder stellingname tegen racisme bestaat er geen effectief feminisme”, claimt ze. Met deze zin laat ze zien wat de tweede feministische golf mistte en waar we ons nu op moeten focussen: intersectionaliteit. Onderdrukking en privilege is afhankelijk van meer dan alleen sekse. Klasse, leeftijd, religie en vooral huidskleur hebben een grote invloed op iemands positie en dit is de reden dat feminisme niet alleen kan gaan over de groep vrouwen.

Deze voorbeelden laten zien hoe divers feminisme is en dat het boek verder gaat dan alleen feminisme. Feminisme gaat niet alleen vrouwen aan, het gaat iedereen aan. Feminisme gaat over structurele machtsverschillen die de wereld uitmoeten. Het gaat niet over hoe je het best een vrouw moet zijn of hoe slecht mannen zijn. Feminisme is nodig, hier en daar. Maar vooral: feminisme moet leuk en mooi kunnen zijn. Het boek heet niet voor niets het F-woord. Feminisme is haast een taboe, waarbij de meesten meteen denken aan saai, stoffig, herhalend gezeur. Feminisme is hard toe aan een beetje rebranding, zoals Lauren Smits schrijft. We hebben de wereldsterren die instaan voor feminisme en samen kunnen we de wereld langzaam veranderen. “Feminisme is een feestje.” En daar sluit ik me trots bij aan.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.