De Rus kiest voor zijn eigen datsja
Auteur /// Peer van Tetterode
Beeld /// Peer van Tetterode
Het was hoog zomer toen ik begin augustus arriveerde. Russen kwamen net van hun datsja (Russisch zomerhuisje, red.). Een datsja kan nagenoeg alles zijn. In Nederland wordt het woord zelfgenoegzaam gebruikt door mensen met net te veel geld die het hebben over een vakantiehuis of pied-à-terre. Daarom dacht ik in Nederland te weten wat een datsja in Rusland zo ongeveer zou zijn. Een dat-sja… De familie waarbij ik woonde bracht dagen achtereen courgettes zo groot als torpedo’s langs en legde ze op de vensterbank. Enkele dagen later kwam de eerste lading appels en opeens stonden er elf emmers vol voor mijn kamerdeur. Ik kreeg twee tassen appels vol mee naar m’n stageplek en besloot er maar compote met pannenkoekjes van te maken voor het hele instituut. De keuken thuis veranderde al snel in een fabriekshal. De appels werden ontdaan van hun klokhuis, geschild en door een rasp gehaald. Alles moest varine worden, een substantie die het midden houdt tussen appelmoes en jam. ‘Niets is zo lekker als varine van onze datsja’ vertelt de dochter des huizes me.
Bij de ingang van metro Tsjernitsjevskaja verkopen oudere vrouwen met vergeelde jurken hun vangst van een kleed op straat. In Nederland zou het onvoorstelbaar zijn dat al dat etenswaar, op een kleed of krant uitgestrooid, zoveel kopers aantrekt. De venter blijft eveneens op zijn plaats. Hier lijkt het volstrekt normaal. Zelf geplukte bospaddestoelen in grauwe rieten manden, protsen in kastanje en zwavel. Als ik langsloop roept een oudere vrouw me toe dat ze vers zijn, van de datsja uit de buurt van Pavlosk. Dan word ik aangeklampt door een man met een grijze teersnor. Ik versta hem niet. Hij wijst naar een stel bloemen met daarnaast een zeepkist dikke winterpenen. Mijn gastgezin had me verteld dat ik geen spullen van de straat moet kopen, slechte kwaliteit. Ik was het al niet van plan geweest. Rode bieten uitgestald op gescheurde theedoeken. Een blaffende hond en een doos vol gezouten vis. Er is ook een supermarkt trouwens. Spar, een Hollandse keten. Daar hebben ze gewoon normale pindakaas en gaaoedaakaas gemaakt van plastic. En weer die verdomde appeltjes. Waarom zouden die appeltjes van de ene datsja eigenlijk slechter zijn dan de datsja van mijn gastgezin?
Naast de datsjadelegatie staat een flyertent met een verveelde kalende dertiger. Hij staat met in zijn ene hand een worstenbroodje en in de andere een waaier krantjes. Verenigd Rusland. Het was me al opgevallen dat bij elk metrostation in deze stad een kraampje staat van de grootste landelijke partij. Tegenover het station hangt een poster van de communistische partij. Op de poster prijkt een stripfiguur met een matrozenhoed van de aurora, het schip waarvan in 1917 het signaal werd afgegeven van het begin van de communistische oktoberrevoltie. Beetje oubollig. Jablaka of appel, een oppositiepartij ben ik slechts sporadisch tegengekomen op goedverstopte affiches. Beloftes op grote billboards worden afgesloten met V.V. Poetin. Het opperhoofd dat op 1 september, de dag van het onderwijs, nog sprak met scholieren van een het tweede gymnasium in Vladivostok. Daar konden ze hem allerhande vragen stellen over de orde van zaken in het land. Een leuke oom. Niks geks aan, Rutte geeft ook les. Niemand is gek genoeg geintresseerd in de krantjes. Tieners en twintigers passeren met muziek in hun oren en de interface van hun smartphone in hun hoofd. De dertiger staat er voor spek en bonen. Ik pak een krantje. Op de voorpagina staan profielschetsen van kandidaten. Toen Gorbatsjov, de eerste man met de wijnvlek en de laatste van de Sovjetunie aan de macht kwam in de jaren ’80 was hij vermoedelijk jonger dan de gemiddelde Verenigd Ruslander in de lokale politiek van Petersburg nu.
Een jonge studente Nederlands van de staatsuniversiteit waarmee ik Russisch oefen, zei tegen me dat politiek wel het laatste is dat haar bezig houdt. Ze snapt niet wat het nut van stemmen is. Toch hebben we het over dingen die aardig politiek van aard zijn, bijvoorbeeld als we artikelen bespreken over de groter wordende verschillen in het onderwijsniveau van leerlingen uit vermogende en minder vermogende gezinnen in Nederland. Dat vindt ze wel interessant. Maar stemmen voor de ene partij of de ander maakt dan niets uit. Geef haar eens ongelijk. Niemand stemt ook in Nederland. Nee. Een eigen datsja, een eigen boompje met je eigen appels, dat maakt uit. Een man met lange haren met sneeuwlaarzen strompelt langs en ruilt munten voor appels. Het is vijftentwintig graden.
