Column uit Kollum /// De Telegraaf: de objectiefste krant van Nederland

Mark Middel –

Eens in de zoveel tijd keert Mark terug naar zijn ouderlijk dorp: het pittoreske Kollum. Een onaangetast stukje aarde gelegen onder de rook van Peking en New York. Terwijl er in het oosten gebombardeerd wordt, in het noorden ijs smelt en in het zuiden mensen kansloos sterven, is het in Kollum altijd komkommertijd. Met een frisse blik probeert Mark een antropologische analyse te geven van het heersende komkommernieuws.

De Telegraaf staat al jaren bekend als de meest objectieve krant van Nederland die elke dag ruim een miljoen lezers van feitelijk, ongekleurd en belangrijk nieuws voorziet. Dat blijkt onder andere uit het nieuwsbericht naar aanleiding van een tweet van Quinsy Gario.

Nadat Robert Mugabe, de president van Zimbabwe, twee weken geleden verkozen werd tot voorzitter van de Afrikaanse Unie, reageerde Quinsy Gairo hierop met een ironische tweet. Hij wilde aangeven dat het enigszins frappant is dat Mugabe verkozen is tot de nieuwe voorzitter van de Afrikaanse Unie, ondanks alle ellende die hij veroorzaakt heeft. Nog geen drie uur later vond De Telegraaf die virtuele uitspraak nieuwswaardig genoeg om er een artikel aan te wijden, waarvan de strekking was dat Gairo een dictator bewonderde. Dat De Telegraaf de tweet van Gairo (bewust) verkeerd heeft begrepen zal wel iets te maken hebben met een discussie die enkele maanden geleden gevoerd werd en die na de komende zomervakantie wel weer zal oplaaien. In de wandelgangen gaat zelfs het gerucht dat de anti-Zwarte Piet activist zo populair is bij de Telegraaf, dat er verschillende foto’s van hem op het hoofdkantoor in Amsterdam rondslingeren. Afbeeldingen van zijn hoofd op een dartbord vastgepind, welteverstaan.

Het is duidelijk dat het internet de media het afgelopen decennium heeft veranderd. De reclame-inkomsten en oplages zijn drastisch omlaag gegaan en iedereen kan door social media journalistiek bedrijven. Er is echter een groter gevaar voor media dan het internet, namelijk het populaire dogma dat alle journalistiek subjectief is. Volledige objectiviteit bestaat inderdaad niet, elk persoon gaat gekleurd door het leven. De voornaamste taak van de journalist is echter om feiten vast te leggen en hij moet om die reden streven naar objectiviteit. Als zelfs feiten gekleurd aan het publiek worden voorgeschoteld, dan kan niemand meer inschatten wat de kwaliteit van het nieuws is.

De objectiviteit van de media loopt gevaar doordat steeds meer kranten en nieuwszenders beïnvloed worden door hun geldschieters. Rupert Murdoch bezit bijvoorbeeld een heel imperium aan nieuwsmedia die politiek gekleurd zijn, waaronder het Amerikaanse FOX News. Daarnaast wordt het wereldwijd opererende Russia Today gefinancierd door de Russische regering, wat dan ook regelmatig opvalt in de verslaggeving. De Russische mediagoeroe Vasily Gatov schreef hierover dat ‘in de twintigste eeuw een strijd werd gevoerd tegen censuur en voor de vrijheid van informatie, in de eenentwintigste eeuw is echter het probleem dat die vrijheid misbruikt wordt’. Dit kan leiden tot een strijd om de waarheid tussen verschillende media, waarbij elk medium een eigen waarheid heeft. Er zal dan niet meer op basis van feiten gepraat worden, maar elk medium zal het publiek proberen te overtuigen van zijn eigen waarheid. Het medium dat de emoties van het publiek het beste kan bespelen zal als overwinnaar uit de strijd komen. Deze manipulatie kan uiteindelijk leiden tot een totaal ontwrichte samenleving. Het is duidelijk dat het credo ‘wie betaalt, bepaalt’ ook in medialand vaste voet aan de grond heeft gekregen.

Doordat van de media verwacht wordt dat zij de objectieve waarheid vertellen, hebben zij een grote verantwoordelijkheid naar hun publiek toe. NRC/Handelsblad schreef twee weken geleden dat uit onderzoek van het WODC (het wetenschappelijk onderzoeks- en documentatiecentrum van het ministerie van Veiligheid en Justitie) bleek dat mensen die naar de commerciële omroep kijken aan een groter onveiligheidgevoel lijden. Dat is logisch omdat mensen altijd hun eigen beeld gereflecteerd willen zien in de verslaggeving en de commerciëlen vaak inspelen op de behoeftes van hun publiek. De vraag is echter in hoeverre dat onveiligheidsgevoel gebaseerd is op feitelijke objectiviteit. De Telegraaf heeft Quinsy Gairo duidelijk de zwartepiet toegespeeld. Ook al is dat misschien wat het Telegraafpubliek graag horen wil, het is gekleurde journalistiek, terwijl het niet als zodanig gepresenteerd wordt. Laten we streven naar objectieve journalistiek, die haar nieuws baseert op feiten. Als we weer kunnen vertrouwen op geloofwaardige en objectieve media, dan zullen de media onze samenleving misschien ook wat meer kunnen verbinden. Maar dat is natuurlijk ook maar mijn mening, die uiteraard enigszins gekleurd is.